Müslüman bir iş ( mesai ) arkadaşım kimi düşünce tarz ya da kimi davranış kalıplarının, kimi karakterlerin Yahudi toplumunun özellikleri olarak getirir dururdu bana. İşte, " Bak sizler böylesiniz! " der dururdu. Siz Yahudiler'de bu tip şeyler, böyle görüşler vardır, Yahudiler şöyle ya da böyle davranırlar gibi iddiaları olan biriydi. Ve tabii kendisinin Yahudiler hakkında, devamlı önyargılı ve çoğu negatif olan teoriler üretmesini bir antisemitizm belirtisi olarak görmüyordu.
Bir defa birlikte çıktığımız bir turda yediğimiz yemeği ısmarlamak istediğinde ben ona gayet normal "Boş ver şimdi, herkes kendi yediğini ödesin olsun bitsin! " deyince bu sözümü aynı şekilde hemen Yahudiliğimle bağdaşlaştırmıştı. Bu benim arkadaşlarıma karşı cimri olduğumdan, ya da ihtiyacı olana gereğinde kendimden bir şeyler vermekten kaçınacağım, hediye satın almaktan hoşlanmadığım gibi bir anlam kazanmıştı hemen onun için. Her ne kadar onunla bu konuda tartışmaya girmesem de bana attığı sözde söylemek istediğini anlamış ve tabii önyargıyla yargılanmış olmaktan pek hoşlanmamıştım. Ama yine de onunla tartışmamayı tercih etmiştim, çünkü artık onların Yahudiler ve Yahudiliğimle ilgili atışmalarından yeterince yorulmuştum!!!
Türkiye'de Yahudilerin cimri oldukları söylenirdi, dünya'da Yahudiler " Para" yı çok seven bir millet olarak bilinirler. Ancak Yahudiler'in parayı seven bir millet olmasının dışındaki, eğitim ve öğrenime olan merakları ve katkılarıysa daha az konuşulur gibidir. Ya da daha çok zenginlikleri üzerine konuşulur. Ya da tüm Yahudiler zengin sanılır...
Peki neden böyle ön yargılar oluyor insanlarda...
Buna kendi açımdan açıklamalarım var.
İnsan psikolojisi diye bir şey olduğu gibi, biliyoruz ki toplum psikolojisi denen bir şey var..
Her toplum, kendi tarihine, kendi değerlerine göre bir şekil almıştır gerçekten. Her insan çocukluğunda yaşadığı olayların etkisiyle, yetiştirildiği şeklin getirdiği sonuçlarla olgunluk çağında belli bir karakter yapısı oluşturduğu gibi toplumlar da geçmişlerinden bugüne yaşadıkları tarih sonucu birbirlerinden kısmen daha farklı yapı, toplumsal karakter ortaya çıkarırlar.
Aydınlanma Çağını yaşamamış Ortadoğunun bugünkü bağnaz karakterini nelere borçlu olduğu açıktır. Tarih boyu düşünceye kapatılmış toplumların eşitlikçi, çağdaş ve demokrasiye açık bir model çizebilmeleri nasıl mümkündür?
Tek adam yönetimlerinin, komünizmin totaliter, agresif yapısı altında yaşayan Rusların daha sert bir toplumsal karakter çizmeleri normal değilmidir?
Peki neden Yahudiler sürekli parayla ilişkilendirilirler. Çünkü çoğu ülkelerde büyük toplum içinde adı geçen çok bilinmiş büyük Yahudi zenginler ortaya çıkmıştır. Ya da bir çok Yahudi Avrupa'da Amerika'da ticaret içinde sivrilen tipler olmuşlardır. Her ne kadar tüm Yahudilerin zengin olmadıklarının fazla bir değeri olmasa da insanlar genel olarak Yahudilerin parayı elde tutan, toplumları yöneten bir kuvvet oldukları teorilerine kadar varmışlardır.
Yüzyıllardır yaşadıkları ülkelerde inançları yüzünden hedef olan bir toplum zamanla kendilerini korumanın yollarını aramaya başlar. Manen zayıf olan, çoğunluğun içinde bir avuç farklı bir insan olarak yaşamak istiyorsanız, varlığınızı devam ettirebilmenin yolu kendinizi başka açılardan kuvvetlendirmek olacaktır. Hayatta kalabilmek için eğitime daha fazla önem vermek zorunda kalırsınız, daha çok öğrenip, daha fazla eğitilirseniz büyük roplumda sizi yutmak isteyecek büyük balıklara karşı savaşacak gücünüz olur. Yem olmazsınız. . Beyninizi ne kadar çalıştırırsanız o kadar başarırsınız! Ve para da sizi kurtaracak en büyük etkenlerden biridir mutlaka.
Bazen fakir bir aile içinde doğan ve zor koşullarda yetişen bir genç daha çok savaşmayı öğrenir. Daha fazla mücadele ettiği için. Rahata alışan insanlarsa daha az başarılı olurlar. Benim kanımca Yahudilerin bir çok defa toplumda öne çıkmalarının ardında yatan şey, kaybetmemek ve ezilmemek adına göstermeye alıştıkları bu savaştır. Diğerlerinden tek farkları yok olmamak adına mücadele vermeye alışmış olmalarıdır.
Bir de başka türlü içgüdüler geliştirmişizdir sanki.
Her yemek atışımda aklıma ilk gelen şeylerden biri Holocaust' ta açlıktan ölen Yahudilerdir. kamplarda bir çanak çorbayla ayakta kalmaya çalışan o insanlar sık sık aklıma gelirler.
Kimi anlar, ben kampa gönderilseydim acaba kaç gün dayanabilirdim gibi saçmasapan düşünceler aklımdan geçer, meğer bir çok tanıdığım insanın akıllarından da benzer şeyler geçermiş...
Herhangi başka milletten insanların bu tip şeyler düşünmeyeceklerini tahmin ediyorum.
Bu gece Rosh Haşana, eşimin ailesine yemeğe davetliyiz. Her seferinde bayram masalarındaki gerekli gereksiz, bin bir çeşit yemeği nasıl tüketecekleri sorularıyla, kocaman gözlerle bakakaldığımda tekrar düşüncelere dalıyorum bir an, yokluk içinde yaşamış toplumlardan gelen nesillerin bu kez gerekenin çok üstünde miktarlarda yemeklerle verdikleri ziyafetlerde de bu kez ters bir kavram oluşmuş sanki. Masaları ne kadar doldursalar yetmeyecekmiş gibi bir hisle geçmişe karşı koyuyor gibiler.
Bizi biz yapan şeyler geçirdiğimiz savaşlar, travmalar, toplumsal devrimler, sınır dışına itilmişlikler, Holocaust'larla geliştirilen göçmen karakterler ve neticeleri. Bütün bunların kimi zaman daha olumlu etkileri olmuş kimiyse gereksiz bir duzeyde savunmacı olmuşsunuzdur, kimi zaman da kendinizi korumak adına daha bir isyankar!!
Kısaca her toplum kendi karakterini hatta kendi mimiklerini bile geliştirmiş sonunda. Ve bu gelişim hiç durmadan da devam edecek.. Değişim ve gelişim ve bir evrimdir bu. Hiç bitmeyen ve bitmeyecek...
Shana Tova ve Hag Sameah!!
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder