Günümüzde cinsellik ve eş seçimi        

              

İnsan olmak....üremek, çoğalmak..neslimizi devam ettirmek..Tanrının, doğanın her canlının genlerine kaydettiği bir koddur bu.. İnsanlarla hayvanların aralarındaki en temel iki ortak özellik..varolmak ve çoğalmak ..Bu iki içgüdü milyonlarca yıldır üremeye devam etmelerini sağlıyor.

Köpeğimi gezdirdiğim zaman bakarım; bazen uzaktan uzağa dişi bir köpek geçtiğinde bir anda nasıl da vücudu dimdik olur ve sanki manyetik bir varlığın çekim alanına girmiş gibi hedefe kilitlenir. Böylece bir kaç saniyelik  bir hazır duruşun ardından beni de hedefine doğru çekmeye başlar.

Hayvanların her birinin eşlerini seçerken kendilerine göre iç güdüsel yolları vardır. Çoğu zaman dişinin saldığı koku üremeye hazır olduğuna dair işaret verir ve erkek buna göre hareket eder .

İnsanlarda da bir erkek ve bir kadının kendilerine uygun olan eşi seçmeleri ilk aşamada tamamen fiziksel ( iç güdüsel ) kimi verilere göre tayin edilir. İki ayrı cins arasında fiziksel bir çekim olmadığı sürece kadın ya da erkeğin diğerini eş olarak seçmesi söz konusu değildir.  Toplumsal bir zorlamayla yapılan  bir evlilik değilse tabii. Erkek ve kadın genelde birbirlerinin belirli fiziksel  özelliklerine ilgi gösterirler.. Örneğin kadının doğurganlığının göstergesi olan ince beli ve yuvarlak kalçaları genelde erkeklerin çekim duymasına sebebiyet veren özellikleridir. Erkeklerinse geniş omuzları onların kadınlar tarafından güçlü ve koruyucu bir eş olarak algılanmaları için bir işaret olabilir. ( Tabii bunlar sadece bir iki örnek ) Kısaca erkek ve kadın, çocuk doğurup nesli devam ettirebilecek uygun özellikleri karşı cinste arar.  Ama sonuçta bu özellikler toplumdan topluma, bireyden bireye değişiklikler gösterir. Bu nedenle her insan kendine göre eş bulabilme şansına sahip olabilir.

                              

Bir de değişen dünyada değişen toplumsal beklentiler dönem dönem insanların eş seçimlerinde de kimi değişikliklere yol açmaktadır. Hayvanlardan bizi ayıran toplumsal yönümüz, etik kurallar ve ahlaki standartlar, değişen zaman ya da bulunduğumuz yer eş seçmedeki belirleyeci özelliklerin de  değişmelerini sağlıyor. İlk çağlardaki kadınlarla, Ortaçağdaki insanın hoşlandığı kadın tipiyle bugünkü bilgi çağı erkeğinin kabul ettiği ideal özellikler çok farklı. Rönesans tablolarındaki yuvarlak göbekli, dolgunca kadınların yerini 20. yüzyılda incecik bedenli genç kızlar aldı. Ve yine aynı yüzyılın sonunda  mankenlik ölçülerinin vardığı inanılması küçük boyutlardaki standartların topluma verdiği mesajlarla günümüzde genç kızlar beğenilmek için başladıkları dietlerden kendilerini kurtaramayanların dismorfik bedenlerine doğru korkunç sonuçlar getirmiştir.  Son yıllarda kimi moda çevrelerinde  yeniden  daha dolgun mankenlere yer verilmeye başlanması yanlışların tamir edilme çabasıdır.. Paris moda çevrelerinden dünyaya yayılan anoreksik manken tipi, kadınlar arasında hala ideal olarak görülürken yuvarlak kalçalarıyla daha sansüel Akdeniz ölçüleri çoğu zaman erkekleri cezbetmeye devam ediyor..

Kadınların vücutlarını erkekleri etkilemek için kullanmaları bir yere kadar normaldir. içgüdüsel arayışımızın,  yaradılışımızın ayrılmaz bir parçasıdır bu. Her kadının fiziksel olarak beğenilmek istemesi kadar doğal bir şey olamaz.. Özellikle kendi için seçtiği erkeği elde etmek için, onu etkilemek için tüm hünerlerini sergilemesi doğaldır. Çünkü fiziksel bir uyarı olmadan bir ilişki yönünde ilk adımı atmak mümkün değildir tabii.

Ve dönem dönem karşı cinse çekici görünmenin yeni yepyeni yolları da ortaya çıkmakta...Doğallıktan gittikçe uzaklaşan yeni hayat insanların bedenlerini de etkilemeye başlamış gibi. Hayatın kendisi gibi erkeği erkek, kadını kadın yapan doğal özellikler, kimi yönlerden insanlara yetmez olmuş gibi.. Çekici sayılan nitelikler içinde artık bir çok yeni şeyler var..

Mesela son senelerde neredeyse her yaştan insanın en büyük tutkularından biri haline gelmiş olan dövmenin sık sık çok seksi olduğunu söyleyenler duyuyorum. İnsanların kendi doğallıklarını suni şeylerle bozmalarının bugün ne kadar makbul bir şey haline geldiğini görmek bence üzücü. İnsanlar, özellikle de kadınlar bunu o kadar çok yapmaya başladılar ki.

Doğallığın dışına çıkan bir çok şey yaşamın vazgeçilmez bir parçası haline geldi. Kadın kendi doğal göğüslerini silikonla kat kat büyüterek erkeklerin bakışlarını üzerine çekmeyi hedefliyor. Bir diğeri omzuna, göğsüne, bacaklarına, yaptığı tatoo'larla  kışın ortasında yarı çıplak geziyor... Halbuki tbasit olarak düşündüğümüz zaman erkeğin bizi en doğal halimizle beğenmesi daha mantıklı değil mi? Doğal olmayan  bir şeyin seksi olmasının mümkün olmadığını düşünüyorum. Doğal bir göğüs gibi, kendiliğinden dolgun dudaklar gibi olabilir mi silinkondan yapılmış suni uzuvlar?? Ama tabii ki bu sadece benim fikrim.  

Değişen şeylerden bir diğeri de görsel uyarıma açık olan erkeğe hayal gücüne yer bırakmayacak kadar rahat yaklaşan yeni çağ kadınlarının vücutlarını sınırsız sergilemeleridir.. Bu şekilde kadınların erkeklere verdikleri cinsel mesajlar her şeye çok daha fazla açık olduklarını gösterirken, tek eş seçmekten ötesi bir hayatın içindeki liberal toplumun sınırsız boyutlardaki tatmin arayışının kaybolmuşluğunu düşündürüyor bana. Kendimize olan saygımızla birlikte, toplum içinde nasıl bir imaj yaratmak istediğimizin sınırlarını koyanlar yine biz bireyleriz. Kadının amacı sadece  kendine her an yeni bir cinsel partner bulmaksa eğer hayvansal iç güdüleri dışında hiç bir şeyin önemi kalmaz. Ama gerçek bir kadın bedeninden daha ötesidir. Kadın cinselliği, göğüslerinin, bacaklarının ötesinde bir çok şeydir. Sanırım bir kadına duygusal yönden bakan bir erkek için de durum böyle olmalı.  Kadınla erkeğin arasında yatak odası sınırlarının ötesinde şeyler de vardır. Herşey ucuz bir pazar niteliğine indirilirken kadınlar kendilerini bir çok kez bu et pazarında sergilemek için yarışan bireylere dönüşmüşlerdir. Güzelliğin sınırlarını dejenere eden, bedenini cinsel silaha çeviren kadın kendini aşağılamaktadır ve bunun farkında bile değildir. 

Sex appeal,  cinsel cazibe, erotizm ve estetik kavramlar vulgarite'yle yer değiştirmekte..

Yazın kumsallarda 16 yaşındaki genç kızlardan elli yaşlarındaki kimi kadınlara kadar popolarını tamamen ortada bırakan string mayolarında güneşlenenler  ava giden avcı gibiler. İdeal erkeği ararlarken en kolay yolu seçtiklerini unuttuklarına inanıyorum. Bedenimizin bize ait en özel noktalarının herkesin malı haline geldiği günden beri hiç bir şeyin özelliği kalmamış gibi duruyor. Dejenerasyonun başladığı andan itibaren vücutlarını bugün biri yarın bir diğeri ile paylaşmaya hazır gibi gösteren günümüz kadınlarının ve erkeklerinin oluşturdukları modern toplum insan aklının diğer beklentilerinden büyük oranda  vaz geçmişe benziyor. İnsanın hayvansal özelliklerinin yanında, sahip olduğu kimi başka değerlerin etkisi gün geçtikçe silinirken daha bir çok güzelliklerimiz, bizi insan yapan düşünsel yönlerimiz de kimi anlamda değersizleşiyorlar mı acaba?..

Batya R. Galanti

                     


                                         ALTIN KUBBELİ ŞEHİR



Arabayla Yehuda Dağlarını aştık, Rishon Le Tzion'dan  bir numaralı yoldan Yeruşalayim'e ( Kudüs'e ) , dünyanın en eski şehirlerinden birine doğru ilerliyoruz.  Yol inişli ve çıkışlı olmakla beraber bizi Akdenizin düz ovalarından Yehuda dağlarının çevrelediği yüksek tepelere taşıyor her kilometrede biraz daha..

İşte bu tepelerden biri olan Ein Karem'de kurulmuş Hadassah Hastanesine doğru giderken çoğu hafif pop şarkıların eşliğinde dağılan aklıma rağmen  bir an sağ tarafta bodur ağaçlarla kaplı tepelere takıldı gözlerim. Yine yıllar evveline gittim .. 1990'larda annemi zaman zaman Hadassah'daki doktoruna götürdüğüm günleri hatırladım.

                                                                        Yeruşalayim Tepeleri .

Bundan neredeyse kırk yıl evvel ona gözlerini yeniden bağışlayan ve onun için çok saygı ve sevgi duyduğu, son derece güvendiği Prof. Saul Marin ( Z"L) 'e birlikte gittiğimiz gün nasıl da maceralı geçmişti.  O gün otobüsle buralardan geçtiğimizde dağlar kimi yerlerde yemyeşil kimi yerlerde sıra sıra  çorak terasalardan oluşuyordu.. O zamanlardan ağaçlandırılmaya çalışılan bu yerlerde bugün küçük ağaçlar bitmiş, her yer yeşil olmuş. Aynı gün otobüse yanlış istikametten binip bir de Ein Karem yerine Doğu Kudüsün Arapların bulunduğu en son durağına vardığımızda,  İntifada yıllarından çok geçmediğimiz o zamanlarda kendimi bir anda herkesin kefiyeyle olduğu bir yerde bulunca baya bir korkmuştum.  Mecburen aynı otobüsle şehrin tekrar öbür ucuna gerisin geriye seyahat etmiştik..

Yeruşalayim'e varmadan sağdan Hadassah istikametine doğru yeni bir yola girdik..Her tarafı çiçeklerle bezenmiş yollardan yine  hep dolanbaçlı tepelerden devam ettik.
Ein Karem tarihi bronz çağlarına kadar inen ve Tanah'ta  Beit Ha Karem olarak adı geçen çok eski bir yerleşim yeri . Tepeleri aşarken her iki tarafta üç dine ait yapılar bulmak mümkün.
Burası ayrıca Hıristiyanlar için önemli hac noktalarından bir tanesi.  İsa'yı vaftiz eden Yahya ( Yohannan )  Ein Karem'de doğmuş.. Ayrıca eski çağlardan kalma bir mikveh ( yahudi banyosu ) da var bu çevrede. Sağ taraftaki  Arap köyüne baktım. Minareleriyle  göze çarpan camiye.  Bu güneşli günde bu Arap köyü nasıl da sukûneti yansıtıyor.. Bir anda Ortadoğu'da olduğumuzu hatırladım.. Ortadoğudaki kan gölünün ortasında bir ülke; kuş sesleri, yemyeşil dağların ortasında huzurla bana bakan bir arap köyü...

                                                         Hadassah Ein Karem Hastanesi 

Dünyanın Israel'e karşı duruşu aklıma geldi.. Yeruşalayim Israel'e ait değil diyorlar . Haklılar burası sadece bize ait değil çünkü burada herkes yaşıyor.. Hep beraber.. Ortadoğu'da kanın ve barut kokusunun ortasında sessizligin, barışın  hüküm sürdüğü tek yerde;  Israel'de . Yeter ki izin verseler onlar yeter!!!   Yeruşalayim'deki bu köy bana gülümseyerek göz kırparken sol tarafta  pırıl pırıl parlayan altın kubbeleriyle güzeller güzeli  Rus Manastırı ağaçların arasından bir mücevher gibi çıkarken adeta merhaba der gibi her geçen insana..

                                                     Yeruşalayim'deki Rus Ortodoks Kilisesi 

Bu arada hastanenin park yerine girdiğimizi fark ettim.. Hadassah Hastanesinin kocaman kompleksine doğru yürürken karşıma ilk çıkan insanlar Haredim 'ler ( Ortodoks Yahudiler ) ve Araplar... İnsan Tel Aviv ve çevresinde yaşarken kendini dünyanın herhangi bir modern şehrinde hisseder; denizin , güneşin ve liberalizm'in merkezidir buraları.. Tel Aviv'den  yarım saatlik bir mesafedeki bu kutsal şehire vardığınızdaysa bir anda kendinizi bambaşka bir ortamda buluverirsiniz. Dinlerin beşiği bu kutsal şehir her yönüyle tutuculuğun ve tarihin, üç ayrı din ve kültürün bir mozaik , bir bütün olarak yansıdığı çok farklı bir havaya taşıyıverir sizi..  Yeruşalayım'in kalkerli taşlarından yapılı evlerinden çıkan çoğu insan ya 19. yüzyıl Polonyasının formasını üzerinden atamamış  Yahudiler ya da Yahudilerle iç içe yaşayan ve bu şehrin vazgeçilmez parçaları olan Araplardır..

                                                                 Hadassah Ein Karem

Hastanenin içine girerken yanımdan geçen insanların büyük çoğunluğu yine dindar insanlar. Farklı diller konuşan o kadar çok kişi geçiyor ki yanımızdan. Bu şehir dünyanın her tarafından gelmiş dini bütün yahudileri bir araya getirmiş geçen zaman içinde.. Fötr şapkalılar,  kipalılar ( kipa, yahudilerin din takkesi ) , kipalılar içinden örgülü kipalılar, siyah kipalılar...Her biri dindarlık derecesi ve dine bakış tarzlarına göre farklı farklı semboller taşıyor üstlerinde; kimisi daha tutucu kimisi daha milliyetçi kimisi daha liberal ama hepsi dindar...  Asansörü beklerken yanımda duran sakallı, cübbeli Arabın yanında bizim gibiler ve diğerleri... Sıram gelip doktora girdiğimde ise  benden önce içeride olan Arap bayan kapıyı çalarak tekrardan Profesöre bir iki soru yöneltti.  Profesör son derece büyük bir nezaket ve sabırla yanıtladı onu.. Bulunduğum sağlık kuruluşu yerine kendi seçimimle gittiğim ve kendi alanında isme sahip olan bu profesör için ödediğim ücret özel olmasına rağmen sadece yirmibeş dolar civarıydı. Bu ayrıcalık hepimize ait , ben ve bu memleketin tüm eşit vatandaşlarına..

Ortadoğu'da kurşunların ve bombaların hiç susmadığı bu bölgede , tek bir yerde, Israel'de ,  Hadassah hastanesinde Dr. Mahmud görevini Prof. Zvi'nin yanında icra ederken , sağlıkları için burada bulunan  insanların kimliklerine bakılmadan dünyanın sayılı doktorları arasına girmiş mütehasıslara tedavi olmaları mümkün.. ( İşte bu sebepten dolayıdır ki Hadassah Hastanesi 2005 yılında Nobel barış ödülüne aday gösterilmiş) Bu da insanlığın en doğal , en olması gerektirdiği şeylerden biri değil mi zaten?

Yeruşalayim Yahudi egemenliği altında, aslında uzun  tarihinde hiç olmadığı kadar serbest ve huzur doludur.. ( yeter ki terör olmasın! ) . Dünya bunu görmek istese de ismese de ..

Hıristiyanlık, Yahudilik ve Müslümanlık,  bu üç din , Arapların tüm alehimizdeki propagandalarına rağmen bugün yaşamlarını normal bir insan gibi sadece ve sadece yahudi egemenliği sayesinde sürdürmeye devam edebilmektedirler.

Bu bölgede yaşayanların birbirleriyle devam eden savaşları düşündükçe , Irakta ve Suriye'\de kendilerinden olmayan her tür varlığı yok edenlere,  medeniyetlerden geriye kalan her ne varsa silenlere  baktığimda dünyanın  Yahudilere  karşı çıkışlarının arkasındaki mantığın ne olduğunu anlamaya çalışıyorum..


Batya R. Galanti

                                                Hanukka ile Noel

Bir Hanukka Bayramı daha geldi.. Nasıl geçtiğine inananamadığım koca bir senenin sonunda geçen gece başlayan ışıklar, mucizeler bayramı Hanukka.. Israel'in dört bir tarafında, caddelere, meydanlar yerleştirilmiş Hanukkiyalar ( yani Hanukka menoraları ) sekiz gün boyunca pırıl pırıl yanacaklar.

Her gece mumlara birer tane daha ekleyerek karanlığı ışığa çeviren mucizeyi,  iki bin yıldan uzun bir tarihin anısını hatırlayacaklar kimi insanlar. Milyarlarca dünyalının içinde kimileri bu mucizeyi  hatırlarken bir diğerleri bambaşkamucizeleri konuşacaklar.

Çok  eski bir sembol olan dokuz kollu şamdanlar Israel ulusunun uzun hikayesinin aslında hiç bitmeyen mucizelerinin de bir amblemidir .. Her daim yaşananlara rağmen varlığını sürdürmeyi başaran Yahudilerin içindeki ışığı temsil eden Hanukiya!

Aslında  bugünün bilge kişileri,  akademik çevreler mucizeler ya da inançlardan tamamen uzaklaşırken . İnsanların bir çoğu manevi değerlere bağlılığı hor görseler de ( burada fanatik dindarlıktan bahsetmiyorum  ) . Tora'da yazılı eski tarihimizin çok ötesinde bugün de mucizler aslında her an yaşanmaya devam ediyor.  Adeta hayatın içinde varolan bir kudretin ispatı olmaya devam eden o kadar çok şey vuku bulmaya devam ediyor ki, insanlar bunu her zaman farketmeseler de..  Israel'in yakın tarihine baktığımızda dahi bu mucizeleri görmemek mümkün mü? 1948'de kurulduğu günün ertesi 7 Arap ülkesinin birararaya gelerek saldırdığında kendisinden sayıca çok üstün düşmanını sadece püskürtmekle kalmayıp sınırlarını genişletenlerin Israel'in yazdığı zafer bir mucize değil de nedir? 1973'te bütün Israel'in oruç tuttuğunu bilerek arkalarına aldıkları Rus desteğiyle, Kipur günü  süpriz bir saldırıyla Yahudileri yeniden hedef alan sekiz Arap ülkesini tüm kayıplarına rağmen durduran Israel'in başarısı mucize değil de nedir?... 1991 Körfez Savaşında Saddam Hussein'ın attığı onlarca balistik füzenin verdiği büyük maddi zarara rağmen sadece yedi kişinin  kimyasal bir saldırıya karşı dağıtılmış olan iğneleri yanlış enjekte etmekten ve kalp krizinden ölmüş olması bir mucize değil de nedir?  Hamas'ın hiç bitmeyen saldırılarında bugüne dek atılan binlerce roket;  Israelli bir şirket olan "Rafael Savunma Sistemleri " tarafından geliştirilen  antimisil; "Demir Kubbe"  tarafından yüzde doksan başarıyla havada imha edilmeleri acaba mucize değil de nedir?  Tüm bunlar  günümüzün  mucizeleridir..

Biz, geçen gece ilk mumları Madrid'ten gelen Moshe ( ağbim) ve ailesiyle birlikte yaktık.. Birlikte şarkı söyleyerek... Ve ardından yediğimiz Sufganiyot'larla ( Doghnuts ya da Donuts ) kutladık. Çocuklarla beraber , biz de çocuklar gibi sevindik.. .. Bayramlar güzeldir.. Hanukka gibi Noel ve diğerleri gibi, tüm bayramlar güzeldir..

Aileyi biraraya getiren, insana neşe veren, keyif veren , hayata anlam veren şeyler , gelenekler güzeldir. Avrupa'da da  şimdi her yerde bayram havası esiyor. Her yer pırıl pırıl, ışıl ışıl.. Her dükkandan, her noktadan Noel şarkıları geliyor kulağa..kimileri Noel Gecesi gidecekleri Gece Ayini için heyecan duyarken..kimileri çıktıkları ya da çıkacakları tatil için seviniyor. Ağbim, eşi ve oğlu da bu fırsatla çıktıkları tatil için bizimle birlikteler. Onlar hem Noel'i hem Hanukka'yı birlikte yaşayanlardan.. Bir çok karışık evliler gibi.. Bu da bize bir fırsat ...Çocukların bir araya gelişleri ve  birlikte geçirecekleri  bir kaç gün.  Ben zaten her yıl bakarım bu sene Noel Hanukka'nın kaçıncı gününe denk geliyor diye.. Severim bu iki bayramın hep birlikte düşüşünü. Bizim zaten bir çok bayramlarımız aynı zamana , hatta kimi zaman aynı güne rastlar..  Çünkü bu iki din, özellikle Hıristiyanlık tüm ayrılığına rağmen, Yahudilik içinden çıktığı için, bazı şeyler yine de belli bir bağ taşıyor.. bir yerlerden bir şekilde iki dinin belli çıkış noktalarında buluşması söz konusu... Bizi nelerin ayırdığına bakmaktansa, ortak noktaları arayıp sevinmek bana daha çok keyif veriyor.  Dün gece Tel Aviv'de bir alışveriş merkezinde satılan küçücük Noel ağaçları ve  Noel süslerinin hemen yanında  kocaman bir Hanukıya duruyordu. 

Peki Noel Ağacının Israel'de işi ne? diye sorsalar.  Gerçi şu an Müslümanların tüm karşı çıkışlarına rağmen Türkiye'de Yıl Başı için çam ağacı süslemeye bayılan Türkler aklıma geldi birden. İşin inanç tarafıyla ilgisi olmayan, bir özentiden ibaret kimi şeyler vardı her zaman . Aslında neden olmasın?  Kültürlerin birbirlerinden etkilenmeleri doğaldır.

Ama Israel'de kimi yerlerde göze çarpan Noel ağaçlarının özentinin ötesinde bir anlamı var. Son yıllarda Israel'e göç eden Rusların bir çoğu karışık çiftler ve bu yüzden Israel'de son senelerde Noel'i gerçek anlamda kutlayanların sayısı gittikçe arttı.

Ayrıca  Israel'deki  Hıristiyan Arapları da düşünürsek , her sene bu zamanlarda Yaffo'daki Osmanlı saatinin önünde ya da Haifa'da Bahaı Bahçelerine çıkan o güzel cadde üzerindeki meydanda neden kocaman boyutlarda pırıl pırıl yanan Noel ağaçları bulunduğunu daha iyi anlarız..  Hanukka ve Noel'in aynı günlerde kutlanmasının bana hatırlattığı en önemli şey ikisinin de ışıklarla gelişidir..  Bugün Hıristiyan dünyasını süsleyen ışıklar ve insanin içini sevinçle dolduran şarkılar gibi Hanukka da biz Yahudiler için pırıl pırıl yanan mumlarla yüreğimizi aydınlatıyor.  Karanlıkta kalan  endişelerimizi yok ediyor, hüznü unutturuyor bana .

Noel Hıristiyanlarda Yeşhu'nun doğuşunu, İnananlarının kurtuluşunu, umudu, yeniden doğuşu, temizliği, yaşamı temsil ediyor.. Hanukka'da bizlerin yaktığımız mumlarsa Makabilerin Yunanlı Antiohus Epifanes'in ordusuna karşı kazandığı zaferiyle  Beit Hamikdaş'ta son kalan az miktarda yağın mucize olarak sekiz gün boyunca yanarak Yahudileri karanlıktan çıkarmasını temsil ediyor.

Biliyorum, her iki dinin birbirleriyle uyuşmayan çok tarafları var. Bir çokları için birleşen değerlerden çok ayrıldığımız taraflar önemli bir yer tutuyor zihinlerinde ve yüreklerinde. Keşke öyle olmasaydık.  Çünkü yaşadığımız sürece gerçekten ihtiyacımız olan şey kendimizi daha güvenli, daha dost, daha iyi bir dünyada hissetmek. Kendi geleneklerimizi yaşar ve yaşatırken bile ağzımızdan çıkacak güzel dilekler herkesi kapsamaya başladığı zaman çok daha mükemmel bir dünyaya doğru adım atacağız. Önemli olan sadece kendi ailemizi sevmek değil , yanımızdaki komşunun çocuğuna kendi çocuğumuza verdiğimiz değeri verdiğimizde daha iyi bir dünyada yaşıyor olacağız..   Tora'da  yazılı olduğu gibi .  Tanrı her daim insanlardan sadece kendi yakınını değil  yabancı insanları da sevmelerini bekledi. Esas mucize de bu. Savaşlar dostlarla yapılmaz. Ve eğer biz daha iyi bir gelecek  için dua ediyorsak, bunun için kendimize düşen görevi yapmamız önemli.

Bu yazıya dün başladım..bugün Hanukka'nın dördüncü günü..ve Noel .. Dilerim düşündüğümden çok daha fazla insan benimle benzer hisleri paylaşsın  Dilerim bugün yeniden gündeme gelen Antisemitizme karşı"mucizevi " bir karşı duruş ortaya konulsun. Tarihin sayfalarında hiç olmadığı gibi..   Noel kutlamalarında verdikleri mesajlarda, "sevgi dolu dünya " için ettikleri dualarında" bizleri" de unutmamalarını diliyorum. (!)

İyi Hanukkalar ve Mutlu Noeller....

Batya R. Galanti .

                   


             Israel dokuz ay içinde üçüncü kez seçimlere gidiyor..



9 Nisan ve 17 Eylül seçimlerinden çıkan benzer sonuçlar ve dokuz aydır kurulamayan hükümet ülkede bir süredir devam eden zor dönemin en büyük göstergesi. Bölünmüşlük ve kararsızlık içinde olan Israel halkı Netanyahu'yu devirmeyi hedefleyen basının onu köşeye sıkıştıracak delilleri sonunda yakalamasıyla birlikte Israel gündemine düşen kimi yolsuzluk ve dolandırıcılık iddiaları. Ve bu suçlamaların altında elle tutulur şeyler olmadığını iddia eden bir başbakanın on yıldan fazla bir süredir halktan aldığı destek adına bir anda kendini devrilmez zannetme hezeyanları geçiren bir lidere dönüşümü.  Eğer iddia ettiği gibi sadece basının ve sol muhalefetin kurbanı ise bile kendine yönelen suçlamaların doğru olmadığını kanıtlayacağı güne kadar görevinden istifa etmesi en doğrusudur. ( Israel yasalarına göre yargı süresinin sonuna kadar görevde kalması mümkün olsa bile )

                                                                        Israel Parlementosu

Diğer taraftan  Israel'de seçim sisteminde köklü bir değişiklik yapılmadığı sürece ülke ne koalisyon hükümetlerinden ne de bugünkü gibi çıkmazlardan kurtulmayı başaramayacak gibi...Ve şimdilik ufukta görülen tek şey devam eden sistemin içinde tekrarlanacak yeni bir seçim . Peki bu seçimden de çıkacak sonuçlar değişmezse ne olacak? Halkın bugünkü duruşu aşağı yukarı bellidir. İç ve dış politikaların belirlediği kamuoyu bir kaç ay içinde ne kadar değişiklik gösterecek ? Son dokuz ay içinde Israel politikasında neler değişti ki 2 Marta'ta köklü bir değişim olsun ?

Son iki seçimden Netanyahu'yla başa baş sonuçlarla çıkan Mavi Beyaz partisi ise kamuoyunda çok büyük bir kitleyi sürüklemeyi beceremedi. Neden? Çünkü tek amaçlarının  Netanyahu'yu devirmek olması dışında çoğu eski kumandanlar olan Netanyahu muhalifleri tarafından kurulması dışında halka daha iyi bir gelecek için güven veren bir parti olduğu hissi yaratamamıştır Mavi Beyaz.  Bu partinin net bir politik duruş göstermemesi bence ülkedeki kararsızlığın ikinci büyük sebebidir. Asker olarak ne kadar önemli roller üstlenmiş kişiler tarafından kurulmuş olsa da , bu askerlerin politik olarak bugüne dek kendilerini kanıtlamak için yeterli bir geçmişleri olmaması önemli bir eksidir.

Mavi Beyaz Parti Lideri Benny Gantz'ın ender yaptığı kimi kopuk, kimi belirsiz, kimi beceriksiz politik söylemleri yüzünden ,  açık, net ve güvenli mesajlar vermeyi beceremediği sürece kitleleri arkasından sürükleyebilmesi ne derece mümkündür?   Ayrıca orta sol olduğunu iddia eden Mavi Beyaz'ın içinde Netanyahu ile bitmeyen hesapları olan kimi eski Likud Partisi milletvekillerinin olması da başka bir çelişki değilmidir?  Mavi Beyaz'ı  kuran dört liderden biri olan Yaır Lapid ise,  kısa siyasi hayatında bilinen en ufak bir başarısı olmaması dışında şimdilik koalisyon hükümeti kurmak için gösterilen çabaları baltalamaktan başka bir şey yapmamıştır.

                                                        Mavi Beyaz Lideri  Benny Gantz

Ya peki Nasyonalist olduğu kadar  dinci partilere karşı duruşuyla tanınan  Liberman'a ne demeli? Girilen çıkmazın baş rol oyuncularından bir diğeridir o.

Gözümüzün önünde kendi çıkar kavgaları adına  ülkeyi politik bir çıkmaza sürükleyen partilerden hiç bir tanesi bana göre bu ülkeyi gerçekten seven ve hizmet aşkıyla hareket eden insanlar değillerdir.  Ve bu da seçmeni ilk kez ne yapacağını, kime oy vereceğini bilmez bir kararsızlığın içine itmektedir. Belli bir yüzde hangi şartlarda olursa olsun partilerine sadık kalmayı tercih ederken bugün küçümsenemeyecek bir yüzde  bu son olaylardan sonra oy vermekten bile vaz geçecek kadar politikacılara olan inançlarını kaybetmişlerdir..

Liberal Yahudilerle Haredi kesim arasında ezelden beri devam eden büyük görüş farklılıkları yüzünden mevcut olan karşıtlık, Arap Birliğinin ülkede üçüncü büyük parti durumuna gelmesinin yarattığı tedirginlik ise ayrı bir sorundur.. Arap Partsinin Lideri olan Ayman Udah'ın hapiste yatan teröristlere yataklık yaptığı ve Batı Şeria'deki terör örgütlerini desteklediği gün kadar açık olduğu sürece tedirgin olmamak nasıl mümkün?  Birleşik Arap Partisinin Israel'in içinde yaşayan Arapların bu ülkedeki problemleriyle uğraşmak yerine Israeli yıkmak isteyenleri desteklediği göz önünde tutulursa yahudi halkının tedirginliğini anlamamak mümkün değildir. Hele Mavi Beyaz Partisi koalisyon görüşmeleri için bu parti lideriyle oturmayı tercih ettiği zaman...

                                                     Birleşik Arap Partisi olan Ortak Liste

Bir yandan liberaller diğer taraftan nasyonalistler ve harediler ve Araplar ve orta sağ ve orta sol ve herkesin payına düşen bir kaç oyla gidilecek üçüncü seçimden sonra acaba daha ne kadar seçimleri konuşmaya devam edeceğiz ?  Bugünkü geçici hükümetin, önemli kararlara imza atma yetkisini kaybetmiş bir yönetimin elinde daha ne kadar zaman bu belirsizlikle yaşamak zorunda bırakılacağız?





Batya R. Galanti

                        Dünya yemeklerine alışmak!

Hayatımda ilk kez Çin lokantasına 17 yaşımdayken ağbimle gitmiştim.

Ve yine hayatımda ilk kez o gün bir lokantadan hiç bir şey yiyemeden çıkmıştım.. Ağbim ve arkadaşlarıyla bulunduğum o Uzakdoğu ortamında kendimi uzaylı gibi hissettiğimi anımsıyorum. Aslına ne kadar yakın bir Çin Lokantası olduğunu bile bilmediğim bu yerde o akşam bulunan diğer gençlerin çok iştahlı hallerine rağmen o pek alışık olmadıklarını bildiğim tadlardaki porsyonlarından yerlerken gerçekten keyif aldıklarından emin değildim .

Taksim meydanına yakın bir ara sokakta, siyah ve kırmızı renklerin hakim olduğu, kocaman yelpazeler üzerinde çince yazılarla süslü duvarlarıyla küçük sayılmayacak bir restorandı bu. Sundukları menüdeki yemeklerin çoğunun büyük ihtimalle Türk damak tadına yakın bir lezzette olmasına  dikkat ettiklerine inanıyorum ben. Yemekler  Türk insanının kendi kültürüne uydurulmuş şekliyleydi fikrimce . Örneğin Türkler tarafından yadırganmayacak hayvan türlerini tabakta görmek mümkündü.  Yani insanları sadece Çin yemeğinin bir nevisiyle tanıştırıyordu bu yer. Ama sosları ve hazırlanış şekilleriyle tatlar yine de epey farklıydı .O akşam menüde zor bela seçtikleri şeyleri garsona ısmarladıktan sonra ortaya getirilen  içi bilmem neyle doldurulmuş ördeğe baktiğim an hayatımda ilk kez gördüğüm o tuhaf (?!) soslarda pişirilmiş ördekten bir parça aldıktan sonra daha fazlasını istememiştim.  Sığır etinden başka alışkın olduğum tek et tavuk etiydi . Diğerleri için de bu çok farklımıydı bilmiyorum.  Türk mutfağı dünyanın en lezzetli mutfaklarının arasına girmeyi başarmışsa da Türkiye'de yenilen et türleri diğer dünya mutfaklarıyla kıyaslandığında bence daha kısıtlıdır.  Hele Uzakdoğu yemeklerinin en büyük özelliklerinden biri olan ve  yemeklere bambaşka bir lezzet veren o çok farklı soslar yok mu!  Çin , Japon ve Tayland mutfaklarıyla sembolleşen, Soya , Çili  ya da Susam Yağı ve bir çok yemeğin içinde ya da yanında yenen zencefil'in alışmamış o ilaç gibi gelen keskin tadı sanırım bir çok insan için bambaşka bir deneyim olmalı ilk kez denendiğinde. .

Fakat, benim o gün birlikte yemeğe çıktığım insanlar kendilerini dünya mutfağına açmaya çalışan insanlardı . Çoğu zaman kültürünü zenginleştirmek çabasında olan insanların yaptığı gibi. Bildikleri şeylerin dışına çıkmak. Bu da bir macera, bir değişiklik ve bir zenginlik. Farklı olan herşeyi tanımaya açık olmak.

                                            

 Aslında ilk yediğinizde tuhaf gelse de zamanla bir çok şeye alışıyorsunuz.

Ve bu ilk Çin lokantası maceram daha sonraları ender de olsa tekrarlandı hep. Ama bu daha çok ağbimların çevresiyle takıldığım zaman oluyordu.  Çünkü ben genelde farklı tatlara açık olsam da , Çin yemeğine alışmak zor geliyordu bana .  Senelerden sonra yeniden ağbimlerle bu kez Boğaz'da bir Çin lokantasına gitmiştim . Menüyü elime aldığımı anımsıyorum, bu kez çok temkinliyim de hiç bir yemek ismi, ve içinde yazılı olan detaylara baktığımda hiç bir şey bana uygun görünmüyordu. Sonunda  baktım menünün aşağılarında bir yerde gözüme  çorba ilişti. En azından kulağa normal gelen bir şeydi  "Çorba! " Her detayı aramaktan sıkıldığım için bu kez çok fazla didiklemeden, ayrıntılara bakmadan hadi bakalım çorba olsun dedim.  Bekledim , bekledim ve sonunda çorba geldi.

Buharı üstünde olan çorbayı garson önüme koydu . Restoranın içi de hatırlıyorum bir hayli lostu..  Çorbanın içinde olanları pek seçemeden kaşıkla şöyle biraz aldım. Sanki garson iki iş arası boğazın kıyısına inip kayalardan yolduğu yosunları bir tencerede kaynatarak önüme getirmişti. O parlak dokusuyla ağzımda hissettiğim yosunlar ağzımın içini doldururken tüylerim diken diken olmuştu birden. Denizde üzerlerine yanlışlıkla bastığım zaman ne yapacağımı bilemediğim o iğrenç yosunlar,  o nefret ettiğim deniz bitkileri ağzımın içindeydiler. Sanki, bir kaşık suda boğazın tadına bakıyordum.

İkinci kez uğradığım hayal kırıklığı ve yeniden doymayan karnımla kendimi dışarıda bulmuştum yeniden.

                                                                       Yosun Çorbası

Seneler sonra ise bir arkadaşımla birlikte çıktığım bir akşam yemeğinde bu kez gittiğim Japon restoranında hayal kırıklığına uğramamıştım. Sanırım tesadüfen doğru seçtiğim   kızartilmiş deniz ürünleri tabağı beni bir hayli memnun etmişti..  Ve belki şansıma benim için Japon yemeğiyle ilk tanışıklık çok daha olumlu olmuştu.. İşte bu yüzden Israel'de ilk kez Japon restoranı gördüğümde ben Japon yemeği severim demiştim hemen eşime.  Birlikte gittiğimiz Japon restoranında yaşadığım komik tecrübeyse  bana orada burada tesadüfen yediğim bir iki yemekle bir ülkenin mutfağını gerçekten tanıdığım kanaatine varmamın komikliğini ispatlamıştı. . Tel Aviv'de bulunan küçücük  bir restorandı bu . Tam Limanının orada.   . Bar'da kalan  iki kişilik yere oturduğumuzu anımsıyorum.  Japon ahçı, müşterinin hemen önünde porsyonları büyük ihtimamla hazırlarken ben hemen karşımda tabakta özenle kesilmiş " lakerdalar " görmüştüm..   Hayatımda ilk kez Sashimi görüyordum ve salak gibi gördüğümü, çocukluğumdan beri tanıdığım tuza konularak hazırlanan lakerda zanetmiştim. Japon Şef balığı yanında zencefil tabağı ve  soya sosu ile beraber servis yaptıktan sonra ben gayet memnun. İşte bilmemek böyle bir şey.  Güzelce temizlenip, özenle kesilerek tabağın ortasına yerleştirilmiş çiğ balığı olduğu gibi soya sosuna batırmadan ya da zencefil almadan ağzıma attığım gibi adeta şok olmuştum..    

                                           

                                                                          Sashimi

Tatsız, tuzsuz bildiğimiz çığ balık ağzımda adeta yüzmek isteyecek gibiydi.  Aman Tanrım balık denizden ağzıma düşmüş gibiyken  sağıma,  soluma  önüme , ne de zavallı şef'e bakmadan, adeta yemeklerine hakaret edercesine balığı ağzımdan tabağa geri tükürüvermiştim.  İnsan ani bir refleksle davrandığı an ne  görgü kurallarını ne de sosyal davranış kodlarını düşünemiyor ne yazık ki ...

                                                                     Tailand Yemegi

Bugün , senelerden sonra en sevdiğim şeylerden biri, evde de sık yaptığım Israel usulü Tayland yemeğidir.  Renk renk sebzeleri şeritler halinde keserek, tavuk , soya sosu ve çili'yle birlikte kızgın ateşte Wok'da hafif pişirerek hazırladığım acılı ve tatlı yemekler... Sashimi yemeğe de zamanla alıştım. Sushi'ninse bin bir çeşidi var.   Otuz  ya da kırk sene evvel daha pahalı olan yabancı mutfaklar; Çin restoranları, Japon mutfağı vs.  bugün dünyanın neredeyse her köşesinde, her noktada mevcutlar. Artık Sushi ya da Sashimi Amerikan fast food restoranlarıyla yarışır oldular.

Globalleşme süreciyle birlikte değişen dünya'da günden güne daha çok yayılan değişik kültürler sadece farklı müzikleri, dilleri değil,  insanı insan yapan tüm değerleri, yemekleri dahil bir yerden diğerine taşıyor hep. İtalyan pizzasını Tokyo'ya, Meksika tacos'larını, tortilla'larını  Londra'ya..İspanyol churros'ları New York'a ve her bir farklı tadı dünyanın bin bir köşesine götürüyor insan...

Batya R. Galantı

  Günümüz insanının varoluş savaşı

Bankta oturmuş bir kadın, kucağında bebeği...Bebek bir iki haftalık.. Annesi onu sevgiyle kucaklıyor...kadının elinde biberon.. Bebek acıkmış, daha minicik olmasına rağmen büyük bir kuvvetle emiyor biberonu.. Annenin gözlerinde öyle bir sevgi var ki. Işıl ışıl parlayan bakışlarında sadece bebeği değil tüm dünyayı kucaklayacak kadar duygu var,,.. Bebek   sütü çekebildiği kadar çekiyor kuvvetle bir nefeste bitirmek ister gibi .. Yaşam iç güdüsü işte...

Sadece insan yavrusu değil,  minik bir kedi, bir köpek yavrusu olsa fark etmiyor. Daha anne karnından çıktığı ilk andan itibaren besin arıyor. Hayatta kalmak için gücü yettiği kadar mücadele etmeğe hazır... Var olan her varlık doğanın hücrelerine kaydettiği o içgüdüyle doğuyor: Hayatta kalmak !  Ve diğer herşey zaten bu mücadelenin bir parçası olarak şekilleniyor. Büyüdükçe, geliştikçe, toplumsal ilişkilerde de insan davranışını belirleyen bir kod bu. Her yaptığımız şeyin ardında hayatta kalabilmek iç güdüsüyle hareket etmiyormuyuz?  Zayıfı terkedip güçlünün yanında yer alan insan da aynı şeyi yapıyor.Kendine toplumda varlığını sürdürebileceği, emin bir yer bulmak için de çabalıyor.

Insan için amaç  hayvanlarda olduğu gibi sadece avlanmak değil. Insanlar mevki ve toplumsal statü için savaşırken de aynı yaşamsal koda göre hareket ediyor . Insan için " varolmak " kavramı tüm bunları kapsayan bir şey... Hayatta kalmak için hayvanlar gibi avlanıp sonra uyumak yeterli değil insan için.

Yeni doğmuş bir bebeğin annesinin göğsünü ağzına almak için verdiği ilk savaşta varolmak içgüdüsünün izleri var. Ona ilk günlerde sevgiyle bakan annesinin kucağından bir süre sonra vahşi doğaya salınan bir hayvan gibi insan da.. Kimi toplumsal kurallara, hala mevcut olan kimi ahlaki değerlere ve hayvanla insanı ayıran duygusal farklılıklara rağmen..

Dünyaya gözlerini açan her bebeğin bir DNA'sı , sadece ona ait bir karakter yapısı ve yine bir eşi daha olmayan fiziksel özellikleri bulunuyor. 8 milyar insan içinde her kişi ayrı bir dünya. Ve her insan başka insanların oluşturduğu toplumun karmaşık yapısı içinde kendine bir yer bulmak için savaşmak zorunda.

Tüm bunlarla birlikte tarihin en büyük devrimlerinden birinin bir parçası olduğumuz 21. yüzyılda dünyanın geçirdiği büyük gelişimin bizi nasıl etkilediğine tanıklık ediyoruz hep birlikte. Kimi yerde varoluş savaşını kolaylaştıran kimi yerde ise çok daha karmaşık hale getiren bir değişim içinde modern toplumlar.. Bir tarafta bilgisayarlarla kolaylaşan insan hayatının, diğer taraftan yine bilgisayarlar ve sürekli gelişen teknolojiyle birlikte kimi anlamda toplumsal bir karmaşayı da getirmek üzere olabileceği gerçeği insanı kaygılandırıyor. Geleceğin bugün yetişen nesiller için daha da zor olma olasılığı nedir acaba?

Geçtiğimiz günlerde bir yazı okudum.  Önümüzdeki yıllarda insanların ister istemez , bir değil bir kaç kez meslek değiştirmek zorunda kalacaklarını söylüyordu.. Teknoloji insan gücünün yerini almaya devam ettikçe kaybolacak meslekler yerine hep yeni seçenek aramak zorunda kalacak insanların mücadelesine dönecek hayat.

Geleceği şimdiden gören kimi ebeveynler bu anlamda çocuklarını yeterince donanımlı bir şekilde yetiştirme savaşına girmiş görünüyorlar. Gelecekte, onları bekleyen yeni şartlara uyum sağlayabilmeleri için verdikleri bir savaş söz konusu !

Zaten günümüzde büyüyen çocuklar  kapasiteleri el verdiği kadarıyla neyle savaşmak zorunda olduklarının kendileri de farkındalar. Zaten bunun içinde büyüyorlar. Ve toplum onları belli bir hedef belirlemeye itiyor. Bunu yaşıyor ve görüyorum. Ama itici güç olurken insanda yılgınlık uyandırmak savaşı kazanmanın bir yolu değil bence!

Oğlunu yetiştirirken verdiği mücadeleyi anlatan bir yakınımı dinlerken kendimi kötü hissediyorum.
Sözümona geleceklerini kurtarmak adına savaşırken, kimi insanlar çocuklarına yaşama hakkı tanımadıklarının  farkında bile değiller.

Geçenlerde birinden duydum ; Çocuğun en az bir yabancı dil bilmesi yeterli değil diyordu. Onda ben de hem fikirim. Ama devamı var... Bu dili mükemmel konuşmasının yanında şivesiz konuşması da önemliymis..!!! Yoksa ayırımcılıkla karşılaşır!  İyi de Avrupa'da yaşayan bir yabancı ise bu insan öyle ya da böyle ayırımcılıkla  karşılaşacaktır .Şivesi olsa ya da olmasa ne fark eder? Ayırımcılığa şekliniz, renginiz, her şey sebep olabilir

En iyi okulda, en iyi eğitim önemli. ( bu da doğru tabii !) . Ha ama bir de iyi notlar almak çok önemli. Eğer çocuk akıllıysasorun yok! ya da öğrenme zorluğu , ya da dislekt değilse  dikkat sorunu falan da yoksa mümkün tabii!!  Peki ya cocuk zorlanırsa ne olur? O zaman dövmek mi lazım? Deli mi çıkması lazım insanın? Her insan mükemmel olabilir mi? Eğer mükemmel değilse ne yapması lazım?

Derslerin dışında müzik eğitimi de önemli diyorlar.. Onda da haklılar!! .. Ya işte çok güzel gitar çalıyor ! diyorum. Gitar yetmez!  Piano, bateri vs bunlar da önemli.. İleride gireceği ortamlar için gerekli !! . Bu çocuk değil artık..multi sistem makine sanki.. Peki çocuk ne zaman kendi kendiyle kalıyor ? Nefes almak için zamanı var mı peki ? İnanmayacaksın ama onu da yapıyor..vakti kalıyor mu ki? Evet tabii !!

Zamana, topluma, teknolojiye ve bilgisayarlara karşı bir savaş bu! Kim galip gelecek bilinmez...Şartlar bunu gerektiriyor diye düşünürken yılmadan çocuğu her yönden baskıya sokan insanların kaybedecekleri  kazancaklarından fazla gibi geliyor bana.

İnsanlar da makineleşiyorlar artık..Devrin makinelerine karşı; çocuklarının mesleklerini kendileri belirlemek ister gibi hareket eden anneler ve babalar onların yarınlarını kurtarmak adına küçük yaştan onları anlamsız bir yarışın içine sokabiliyorlar. Bu tip insanlar arasında bir ego savaşı hissediyorum ben. Çocuklarının duygularına kulak vermeyenler onların geleceklerinin söz sahipleri durumundalar sanki!

Bence amaç çocukların önce kendilerini seven bireyler olmalarını sağlamak... Hangi zamanda yaşarsak yaşayalım, bizi bekleyen gelecek ne kadar zorlu olacaksa olsun, bilgisayarlar mesleklerimizi ne kadar elimizden alırlarsa alsınlar..yine de kendi mesleklerini kendileri seçmeleri gereken çocuklarımıza gereksiz baskı yapmamızın  bir anlamı yok .

Dilerim günümüz devletleri bilgisayar devrimiyle ortaya çıkan yeni düzenin içinde ileride tüm bireyler için daha adil seçenekler getirecek  bir toplumsal sistem kurabilirler. Yoksa bir çok insan için harcanan çaba boşa çıkacak gibi!




Batya R. Galanti