Bir krizin değiştirdiği dünya!



Korona Günleri hayatımıza eklenen yeni bir maceraya dönüştü.. Tarih sayfalarında gelecek nesillerin okuyacakları, Covid-19 ismindeki bir virüs'ün yarattığı total bir devrimi yaşamaktan bahsediyoruz neredeyse.  Hiç bir şeyin önceki gibi olmayacağı konuşuluyor artık. Kısa ve uzun vadede uluslararası ilişkiler açısından  getireceklerini izlerken ; ekonomik, sosyal ve bireysel olarak  yaptığı değişime direk tanıklık ediyoruz biz bu çağ insanları .. Ansiklopedilerden, tarih kitaplarından, sosyoloji derslerinden  değil hayatın bizzat içinden geçerek öğreniyoruz Covid-19 'un  kısacık bir zaman dilimi içinde yarattığı global sarsıntıyı ve değişimi.... Belki de ilk kez daha bir krizin içindeyken insanlar neler yaşadıklarını idrak ediyorlar.

Halbuki şu son elli yılda, bizler tüm zamanların bugüne dek en şanslı jenerasyonu  idik sanki... Daha düne kadar. Benim jenerasyonum ( son elli yıl insanları )  geçmişte yaşanmış felaketlere, büyük savaşlara baktığımda, bulunduğum coğrafyayı da göz önüne aldığımda adeta ucuz kurtulmuş gibiydik Çok şey oldu belki olmasına ama ne derece sarsıcıydı , işte her şey bir yerde görecelidir belki de.

Aslında dünyada her zaman olaylar, felaketler yaşanıyor. Hiç durmadan.  Bunları durdurmak mümkün değil .  Örneğin 2004'te  Tayland'ta ve Endonezya'da , 2011'de Japonya'da meydana gelen tsunamiler bu ülkeler için, yerel halklar için  çok korkunç olaylardı. . Endonezya ve Tayland gibi ülkeler için tsunami sonrası  yaşadıkları ekonomik ve sosyal güçlükleri atlatmak, bir nebze toparlanmak ne kadar zaman aldı acaba?  Belki bugüne kadar hala etkileri devam ediyor!

Korona'ya dönersek...Bu seferki bu bir global salgın. Bir anda tüm kıtaları içine alan bir pandemi.. Dünyanın önde gelen ekonomilerini dahi orta yerden vuran bir çeşit doğal afet bu da.
Neticede haftalar içinde dünya borsalarında yaşanan inişler, çıkışlar ve belirsizlikler, dünyanın en büyük devletlerinin girdiği ekonomik sarsıntı acaba uluslararası ekonomiyi uzun vadede nasıl etkileyecek? Zaten bin bir güçlükle ayakta duran , geri kalan zayıf ülkelerde insanlar bu kez ne yapacaklar? İşsizlik ve beklenen açlık hangi boyutlara varacak?  Ve tüm bunları nasıl atlatacağız?  Ve tabii bu epidemi uluslararası ilişkileri nasıl etkileyecek? Avrupa Birliği acaba  dağılma noktasına gelebilir mi? Yoksa daha fazla iş birliği, daha fazla koordine çalışma zorunluluğu  birlikte çözümler aramanın yollarını mı açacak daha fazla? Avrupa'nın zengin ülkeleri, örneğin Almanya daha da dara girecek diğerlerini desteklemeyi kabul edecekler mi?

Bugünkü bir çok lider; Donald Trump, daha dün seçilen Boris Johnson ve Emmanuel Macron  koltuklarını kaybetmekle karşı karşıya kalacaklar büyük ihtimalle! Onların yerine acaba kimler gelecek başa?  Yeni hükümetler yepyeni görüşler doğurabilir bu çok yönlü krizin sonunda. Peki bütün bunlar dünya politikasını baştan sona yeniden şekillendirebilir mi acaba?

Demokrasi mi yoksa otoriter rejimler mi daha güçlü çıkacaklar Corona-19''a karşı süren bu savaştan?? Erdoğan gibiler güçlerini belki biraz daha da artıracaklar ..belki kimi diktatörler ilk kez iktidarı kaybetmek tehlikesiyle karşı karşıya kalacaklar...  Çin belki İran ya da Kuzey Kore.. İhtimal çok yüksek olmasa da ! Zaten bu tip ülkelerde diktatörün biri bir şekilde gitse de yerine bir yenisi gelir, yani umut hiç bir zaman halkan yana değildir böyle ülkelerde..

Şimdilik iş sahalarını yavaş yavaş yeniden açmaya başlayan ülkeler ekonomiyi kurtarmak planları yapıyorlar. İşsizlerin yeniden aktif olarak iş hayatına dönmeleri ne kadar süre alacak bilinmez. Okullarına döndürülmek istenen çocukları dahi hala okula göndermeye çekinenler dolu  Israel'de. Zaten ister istemez işlerini kaybetmiş bir çok anne baba evde bugünlerde..Hala alışveriş merkezleri, hala bir çok işyeri kapalı.. Restoranların yeniden çalışmaya başlamaları için bir kaç ay daha beklemeleri lazım.. Sinemalar, tiyatrolar aynı şekilde. O kadar çok insan bekliyor ki bu bilinmezin içinde.. Soru işaretleri akılları zorlarken korona onları öldürmeden sağlıklarını kaybeden çok insan var bugünlerde..



Batya R. Galanti.