Nefret nedir?

Geçenlerde Sainte-Pulcherie'de bana Fransızca öğretmenliği yapmış biri hesabıma Facebook'tan arkadaşlık gönderdi. Kadının adını gördüğümde şaşırdım ama hiç düşünmeden arkadaşlığını kabul ettim. Bu kadının bana arkadaşlık göndermesine neden şaşırmıştım derseniz.  İkinci hazırlığın daha ilk günlerinde, ilk dersimizde bu kadın bütün sınıfın karşısında benimle dalga geçmiş, tüm sınıfın önünde beni bilerek ve isteyerek küçük düşürmüştü. Çok kişisel bir problemimle ilgili olarak beni daha hiç tanımadığı halde hedef almıştı. Nedeni neydi bilmiyorum!  Öğretmenin benimle dalga geçmek adına kullandığı kelimeyse sınıftakilere çok komik gelmişti.

İnsanlar, özellikle de çocuklar olayları yüzeysel algılarlar. Kendilerine komik gelebilecek bir şeyin o an bir başkası açısından küçük düşürücü olabileceğini kavrayacak derinlikte bir anlayışı daha pek  geliştirmemiştir çocuk beyni. Herşeye biraz daha yüzeysel bakarken çok kolay birisi hakkında yapılan aşağılayıcı espriye gülebilir çocuklar.  Benim yaşadığım olayda, o zamanlar çok genç olan bu öğretmen, kendisinin de yeterince olgunlaşmamış beyninde söylediği sözün bir çocuğa yapacağı zararı kavrayamamış olabilirmiydi? Bilmiyorum.

O kadını sonraları Büyükada'da görürdüm. Bizim evimize yakın bir yerlerde oturuyordu. Bir kaç kez kadınla yüz yüze geldiğimde ona hep sormak istedim, " O gün neden beni kendine hedef seçtiğini? " Yine de ilginç bir his duyardım hep. Sanki pişmandı!!

Peki  insanlar birisine bile bile zarar verecek bir davranışta bulunup sonra pişmanlık duyabilirler mi? İnsanlar bir çocuğa kötü davranıp sonra ben yanlış yaptım diyebilirler mi? İnsanlar masum bir çocuğa gülebildikleri halde aslında kötü olmayabilirler mi?

Sanki bu sorulara kesin ve net bir cevap bulmak zor gibi. Hepsi hem evet ham de hayır olabilir.

Bu kadın bana Face'te arkadaşlık gönderdiğinde anneme söyledim. Bana ona düşündüklerini yazsaydın!' dedi!! Ona sorsaydın ?!  Kabul ettin mi arkadaşlığını? diye sordu. Dedim ya hiç düşünmeden kabul ettim. Sanki benden özür dilemiş gibi hissettim o an .

Hayatınızda hiç birisinden nefret ettiniz mi peki? Nefret nedir deseler, nasıl tanımlardınız? Hayatında nefret etmeyen insan varmıdır? Nefretin ölçüsü varmıdır? Az nefret, orta derecede ya da öldüresiye nefret!! Mesela ben bu kadından nefret ediyormuyum? Nefret etmişmiydim? Sanırım sadece incinmiştim.

Galiba ben nefret duygusunu çok derin yaşayan insanlardan değilim. Nefret benim için birisine kızdığım anlarda içimde uyanan bir tepki olarak çıkıyor. Bence insan olmanın en normal yönlerinden bir tanesi de zaman zaman farklı hisleri yaşayabilmemizdir. Sevmek, üzülmek, kıskanmak, beğenmek, ve de nefret...

Önemli olan nefretin sizi, beyninizi, kalbinizi, ruhunuz ve bütünlüğünüzü ele geçirmemesidir. Duygularımızın bir okyanus misali farklı farklı durumları vardır. Bazı günler sakin ve sessiz bir limandaymışız gibi bir hisleyken, çıkan kimi rüzgarlarla duygularımız bir anda dalgaların içinde bata çıkan bir yelkenliye dönüşebilir. Ancak önemli olan sonuçta dümene olan hakimiyetimizdir.

Nefret, bize yapılan haksız davranışlara,  insanların bizi hedef alan incitici sözlerine, kötülüklere karşı hissettiğimiz doğal bir tepkidir bence. Ama önemli olan bu hissin bizi yeterinden fazla güdümüne almasını engellememizdir. Bence bir, sağlıklı tepkiler vardır hayatta,  bir de herşeyin önüne geçerek yıkıcı bir düzeye gelen patolojik olan halleri vardır. Nefret, bir anlık bir kızgınlık olarak doğaldır. Bir an için bir insana hissettiğimiz yüksek düzeyde bir kızgınlık gibi. Ancak için için bizi kemirmeye başladığında yaşadığımız bu duygudan sanırım en çok yine kendimiz etkileniriz. Elimizi, kolumuzu bağlayan, sağlıklı düşünüp, sağlıklı hareket etmemizi etkileyen boyutlara geldiğinde hem kendimize zarar veririz hem başkalarına.

Geçtiğimiz aylarda bir toplantıda bir çocukluk arkadaşıma rastladım. Kendisini en son 12 yaşımdayken görmüştüm. Birbirimizle hiç olmadık bir şeyden tartışır bulduğumzda annesi olaya karışıp evlerinden gitmemi istemişti. Ve o gün onunla son görüşmemiz olmuştu.

Uzun senelerden sonra karşılaştığımız gün, onu karşımda gördüğümde tek hissettiğim şey geçmişime ve çocukluğuma ait bir insanla karşılaşmış olmanın mutluluğuydu. A!! Ne haber Nasılsın derken ona gülümsediğimde sanki o biraz mahçup gibiydi ilk anda. Birden çok uzun seneler sonra annesi adına benden özür diler gibi; " Bilmem beni affedebildin mi? " deyince ben çok şaşırdım. Onu affetmem gereken bir neden olduğunu bile düşünmemiştim halbuki. Çocukça şeylerden küçücük bir tartışmaydı. Annesi de belki o an için bir hata yapmışsa da bunca seneden sonra bunların önemi yoktu. Onunla telefonlarımızı verdik birbirimize. Gayet mutlu olduk  yeniden görüştüğümüze.

Nefret insana sadece mutsuzluk getirir. Nefretimizi hakkedecek insanlar hep olsa da kendimize bir iyilik yapıp bu insanları yok farzetmek tercihimiz olmalı. Geçmişte bize zarar vermiş olanları da bir defa affetsekte tekrar hayatımıza almamak en doğrusu. Bir defa daha kırılmamak adına. Ancak hayat severken daha güzel, Kendi hayatımıza sevebileceğimiz insanları almaksa çok önemli. Zarar verenleriyse Tanrının ellerine teslim etmek!!!

Batya R. Galanti

Lag Ba'Omer fekaketiyle gelen yas...........

 Lag Ba'Omer 

Bana, golada yaşayan laik bir Yahudi olarak Lag Ba Omer diye bir Yahudi Bayramından bahsetseler o da nedir derdim gençliğimde. Diaspora'da, modern jenerasyondan gelen bizlerin yavaş yavaş kimi gelenekleri unutmaya başlamamızı getiren yeni dünya görüşümüydü bu bilmiyorum. Ne Lag Ba'Omeri ne de Rabbi Shimon Bar Yohai' yi duymamıştım o zamanlar.

Yahudi dininin en büyük Rav'larından Rabbi Shimon Bar Yohai'in öldüğü gün olan  Lag Ba'Omer, mucizelerin kabul edileceği gün sayılmış Yahudilikte.

İS. II. Yüzyıl'da, Beit Ha Migdash'in yıkıldığı dönem sonrası, Romalıların işgaliyle gelen zor zamanlarda,  Yehuda Krallığının Safed (ibranice'de tsfat )  Şehrinde dünyaya gelen Rabbi Bar Yohai , Rabbi Akiva'ın talebelerinden, Yahudi tarihinin önemli eğiticilerinin en başında gelenlerden, gelmiş geçmiş dört büyük Rav'dan biri olarak hatırlanır.

Tora'nin ezoterik tefsirini ortaya koyan Zohar'ı yazan kişidir Rabbi Shimon Bar Yohai. Yani Yahudi dinininin mistik yönünü ortaya koyan, Tora'da anlatılara açıklama getiren Zohar'ın , kutsal kitaptaki sözlerin, gizli mesajların arkasında yatan gerçeklere ışık tutan Kabbala'nın yazarı olarak bilinir.

 

Romalıların işgaline karşı geldiği için ölümle cezalandırılacağını anladığında oğluyla birlikte dağlara kaçıp bir mağarada saklanan Rabbi Bar Yohai'in aynı dönemde bu metinleri yazdığı söyleniyor.

24.000 bilgenin de ölümüne sebep olan o zamanın büyük salgınının ancak onun dualarıyla son bulduğuna inanılıyor. Bu yüzden ölümünün ardından ruhunun Tanrı' ya ulaşarak insanlara mucizeler getirmeye devam edecek bir Tsadık olarak kabul edilmiş Rabbi.

Her sene, Rabbi Shimon Bar Yohay' in mucizelerle geçen ömrünün sonlandığı gün olan Lag Ba'Omer'de,  dualarının mutlaka gerçekleşeceğine inanan dindar Yahudiler Israel'in kuzeyindeki Meron Dağında bulunan mezarını toplu halde ziyaret ederler.

Her yıl, yaklaşık yarım milyon Haredi' nin ziyaret ettiği Meron Dağındaki ( Galil'de )  mezarlığın bulunduğu noktada son derece büyük bir dini hareketlilik görülür. 2020'de ilk kez Korona yüzünden burada toplanamayan  Ortodoks Yahudiler bu sene kısıtlamaların kaldırılmasıyla belki her sene olduğundan daha da büyük bir heyecanla buralara hücum ettiler. Büyük çoğunluğu Haredi olan bu insanların tek düşündükleri şey, Türkçe'de Türbe olarak adlandırılabilecek bu mezarlık alanına gelip,  kendi akıllarındaki  cennete erişmek, daha iyi bir dünyada yaşamak ve her birinin kalbinde taşıdığı dileklerin yerlerini bulması için dualar edip, dans ve müzikle kendi inançlarınca sevinmekti. 

Israel'de benim ilk Lag Ba' Omer'imi anımsıyorum . O dönem sahilde oturuyordum. Daha önceden bu bayramı anlatmışlardı bana. O sene de her yıl olduğu gibi değişen bir şey yoktu. Lag Ba' Omer'e bir hafta kala her tarafta, okul sonrası buluşan çocukların yoğun bir çaba içinde ağaç dallarıyla, tahta toplayışlarına şaşırıyordum. Her tarafta, köşe başlarında yığılmış tahtalar hep çocukların başlarının altından çıkan şeylerdi.. Ve oLag Ba' Omer akşam yediğim hafif bir iki şeyden sonra kendimi sokağa atarak neler olduğunu görmek için  dışarı çıktığımda olası tüm açık alanlarda tanık olduğum ateşlerle girdiğim şoku hatırlıyorum. Bir yandan insanların keyifle birararaya gelerek sevinmesi güzeldi. Bütün ülke sokaklardaydı.  

Herkes yakılan kimi küçük kimi kocaman  ateşlerin çevresinde sosisli sandwichler ve ateşte pişirilmiş patatesler yerken, çocuklar marshmello'ları şişlere geçirip yine ateşte pişirirlerken hep birlikte söyledikleri şarkılar o farklı atmosferi tamamlıyordu. Ancak tüm bu keyifle eğlenen insanların yanında  yakılan ateşlerin yarattığı duman ve hava kirliliğiyse çok fazlaydı. Son senelerde işte bu çevre kirliliği problemini düşünerek ateş yakılması geleneği gittikçe azalırken Meron dağına giden Haredilerin kutlamaları devam ediyor.

Bu seneki kutlamalar da ilk anda sevinçle başlarken gecenin ortasında bir yerlerden bazı duyumlar geldiğinde bir çoklarımız felaketin boyutlarını kestiremiyorduk mutlaka.

Her sene, bir anda yüzbinlerce insanın akımına uğrayan Meron Dağı çevresindeki yoğun kalabalığın getirdiği izdiham bu defa mucizeyle bitmemişti. Kocaman kalabalığın dakikalar önce birlikte bir vücut gibi haykırıp dua ederek, girdikleri trans hallerindeki dansları ve sevinçlerinin kocaman bir felakete dönüşmesinden korkmayan binler, iç içe alt alta üst üste cenneti ararlarken kendilerini bir anda cehennemde bulmuşlardı. 

Her yıl aynı yerde, aynı şartlarda dua eden bu insanların korkmadan aynı alana geri dönmeleri ilginç aslında. Dua ederken yanlarına aldıkları küçücük çocuklarla beraber, 7'de 77'ye kendilerini koşulsuz kaptırdıkları bir inancın arkasından, başlarına gelebilecek kötü şeyleri düşünmeden buralara akın eden insanlar bunlar. Bu felaketin bir gün kaçınılmaz olduğunun açık şekilde belli olduğunu söylüyorlar, oraları bilenler ve şartları görenler. Senelerdir, altta bulunan kutsal mezarlar ve kalıntılara el değdirilmemesi adına dincilerin karşı çıktığı tadilatların olmaması, şartların kimilerinin kaprisleri ve politik oyunları yüzünden iyileştirilmemiş olması insanların yaşamlarının bir anda çok ucuza inmesine neden oluyor. Tanrı inancının arkasında mantığı ve aklı unutanlar, bize verilenleri korumanın sadece bizim elimizde olduğunu bile düşünemeyebiliyorlar.

Geçtiğimiz perşembe gecesi, aklı, mantığı, bir digerlerinin sorumluluklarını unutmalarının getirdiği koşullar çoğu 20 yaşlarındaki gençler ve de küçücük çocuklar olan 45 insanın hayatına mal oldu.

Bizim başımıza gelmez zihniyetinin de bir neticesi bu. Kendimizi korumadığımız sürece Tanrının dualarımıza cevap vereceğini bekleyenlerin aldığı yanıttır bu felaket. Bir anda dua ettikleri alandan dışarıya çıkmak için acele eden insan selinin, kalabalığın bir yerlerinde o yükü kaldıramayacak kadar eskiyen basamaklardan birinin yıkılmasıyla yerlere yığılan insan kitlesini gerilerden gelen diğerlerinin yutmasıydı bu olay. Bir tarafta ihmalkarlık diğer tarafta kadercilik ve çıkarlar kimi masum insanların hayatlarına mal oldu.

Israel tarihinde yaşanmış en büyük sivil felaket olduğu söylenen Lag Ba'Omer faciası buralarda daha çok konuşulacağa benziyor. Gelecek seneye kadar, dincilerin ellerinde kuklalaşmış politikacıların artık sorumluluklarını yerine getirerek daha normal şartlarda bir mekan için ellerinden geleni bu defa yapmalarını diliyorum.  Kimileri cezalarini Yüksek Devlet mahkemesi önünde ödemek zorunda olacaklar umarım. Tanrı bu insanları affetsin diyorum!!

Batya R. Galanti

Baharatlı bir yazı!

Ortadoğu'nun bol baharatlı kültürü

 

Geçenlerde öğle yemeğine gelen bir arkadaşıma kızımın askerlikte öğrendiği ve zaman zaman evde de  hazırladığı bir çorbanın tadına baktırdım.. Kırmızı mercümek çorbası bu. Ancak bizim tanıdığımızdan biraz farklı bu çorba. İçine kimyon denen baharattan eklenerek hazırlanması bu çorbayı bizim alıştığımızın dışına çıkaran şey.

Arkadaşım kimyonlu çorbanın tadına bayıldı. Doğrusu ben de. Asker'de bir kaçı Rus diğer bir kaç Ashkenaz ve mutfağı en çok seven Marok yani Fas kökenli arkadaşlarından çok değişik lezzetler öğrenmiş bizimkisi. Askenazların mutfağı pek zengin değildir. Fas'lılarsa yemeği ve yedirmeyi seven bir millet. Benimki ondan Fas kökenli arkadaşından  doğu mutfağının kimi sırlarını öğrenmiş. Bol baharatlar ve kimi ağzı biber gibi yakanlar.. Bu çorba da askerlikteki Maroklu arkadaşının menüsünden.

Israel'e dokuz yaşımda geldiğimde kuzenlerimin evlerinde bulunmuştum çok kez. Bir gün birinin, bir diğer gün başkasının evinde öğle ya da akşam yemeğine davet edildiğim oluyordu. Her defasında farklı bir kültürle karşılaşıyordum iyi mi!! Kuzenlerimin bazıları doğulularla kimileri Askenaz Yahudileriyle evliydiler. Birbirleriyle kardeş olanların evlerinde ayrı kültürlerle karşılaşmak ilginçti.  Örneğin, mesleği berberlik olan bir kuzinim, Israel ordusu'nda Paraşüt Birliğinde eğitmen olan bir Irak Yahudisiyle evliydi . Boylu poslu, yakışıklı bir adamdı bu. Dört çocuklarıysa birbirinden güzellerdi. Kuzinim sarışın , eşi esmer olunca çocuklar tabi meleze benziyorlar. Israel'de bu tip karışımlar çok. İşte bir öğlen onların evinde yemeğe davetliydik. Eşi mutfağı çok sevdiği için Irak yemeklerini hepsine alıştırmıştı. Ve ben hayatımda ilk defa bu kadar baharatlı bir mutfak tanımış olmuştum. Çocuk olduğum için daha alışmadığım lezzetler damağıma şok etkisi yapmıştı. Neyin tadına baksam yemeğin kendisinden çok o hiç tanımadığım baharatlar ağzıma geliyordu. Sanki bütün yemekler aynı taddaymış gibiydiler. Yıllarla aslında Israel mutfağı bir çok şeyde olduğu gibi değişti, gelişti ve çeşitlendi. Farklı lezzetleri tadarlarken insanlar, Avrupa' ya Amerika'ya seyahatler yapmak, Uzakdoğu'ya açılmak kişileri kendi alıştıkları tadların dışına da çıkardı. Ama aslında benim gelmek istediğim mevzu başka..

Geçtiğimiz gün kızıma diyordum. Baharatlara karşı değilim. Her ne kadar Israel'e ilk geldiğim zamanlar benim bildiğim yegane baharatlar, karabiber ya da sadece kırmızibiber idiyse bile; \zamanla, eti ya da köfteyi ya da tavuğu daha lezzetli yapmanın kimi farklı baharatlardan geçtiğini  öğrendim.  (Bizim Sefarad mutfağı daha yalındır). İşte burada ben dengeye geleceğim. Benim bir iddiam vardır; biz insanların sorunumuz dengeyi korumadadır diye. Mesela Ortadoğu mutfağı çoğu kez baharatı öyle bir kullanır ki sebzenin, yemeğin kendi lezzetini unutturur size.

Ben derim ki herşeyin azı karardır. Azı lezzet veren bir şeyin çoğu bulandırır. Bu da benim fikrim tabi..Seneler önce ilk kez Hint mutfağının tadına baktığımda da bu kez neredeyse önüme ne koysalar sapsarıydı. Çünkü Hintlilerin en sevdiği baharat da köri. Bu yüzden her yemeğe onlar da çok köri kullanıyor. (Ben ister seveyim ister sevmeyeyim, Hint Mutfağı dünyanın en tanınmış mutfakları arasında yerini çoktan almış bile! o da başka!! )

Derken aklıma şu geliyor. Ortadoğu insanı sadece baharat kullanırken değil herşeyde uçları yaşayan bir kültür yapısına sahip gibi. Yani demek istediğim.. Baharat lezzetliyse, tad veriyorsa, insanlar bunu seviyorlarsa az miktarda değil, tonla kullanırlar. Yemeklerinde gösterdikleri bu çokça kullanım başka şeylerde de aynıdır. Ortadoğu'da yemeğe katılan bol baharat gibi Mesela duyguların ifade buluş biçimi de  bol baharatlıdır... Sevgileri,  kızgınlıkları, sevinçleri.... hepsi bol baharatlıdır.. Eğer bir şeye üzülürlerse derin üzüntülerini gösterirlerken ifadeleri yüklüdür.. Ağlarken abartılıdırlar...Şıklıkları da çok baharatlıdır.. Elbiseler çok süslü değilse şık sayılmaz.. Yeterinden fazla şırıltı pırıltı olmayan bir elbise standartları tutturamamıştır. Takıları bol baharatlıdır.. Bir yüzük yetmez, kuyumcu dükkanı gibi dolaşmazsa  kadın yeterince şık sayılmaz.. Araplar'da bu çoktur. Evleri de süslüdür çok!! Mütevazilik pek yoktur. Sevdiklerini kaybettiklerinde ağlarken yerlere dizlerini koyup, dizlerini dövmeden kederlerini yeterince ifade etmemiş olurlar.. Anadolu'da, Filistin'de, Kürdistan ya da Habeşistan'da bu böyledir. Bu artık bir geleneğe dönmüştür. Evlenecek kızın ellerine yapılan kınalı süsler böyledir.  Ya da genç kızın gelinliğini tonlarca altınla süsleyen aileler de bu böyledir...

Baharatlar da işte tüm bu çok olmazsa bol olmazsa yetersiz kalmışlık hissini yaşayan aynı kültürün yemeğidir. Tatlıları da çok talıdır.. Teveccühler de , nazarlar da ....Konuşma dilinde bol baharat kullanılır. Türkçe'de çok süslüdür iltifatlar. Yeterince iltifat etmezseniz eksik kalmış olmak çekingesine girebilirsiniz.Çünkü toplum buna alışkındır. Bebeğinin çok güzel olduğunu söylerken bir genç anneye bilirsiniz ki arkasından Maşallah demeniz şarttır.. Korkulur nazardan. Herşey biraz daha ağırlaşır böylece;  yemekler,  muhabbetler ve şarkilar ve türküler..

Müziği de çok baharatlıdır..makamlıdır..ağıtlarla doludur. yazılan,  bestelenen nameler duyguları olabildiğince dramatik ifade eder. Bu da bu diyarlara özgüdür. Israel'de Allahtan, farklı kültür karışımı bu ağırlıkları kısmen hafifletiyor.. Daha fazla eğitim, ve dünya'ya daha açık bir toplum bazı baharatları tadında kullanmaya yardım ediyor. Herşeyin azı karar çoğu zarar bence. Biraz kullandınız mı gayet lezzetli oluyor..yemekler, insan ilişkileri ve her konuda böyle!

Batya R. Galanti

Çok eskilerde kalan bir hobi

Kimi detayları sonsuzlaştırmak adına fotoğraflamak!

Üniversite'de Gazetecilik ve Halkla İlişkiler Bölümünde okuduğum zamanlar, öğrendiğim branşla kısmen alakalı bir hobi edinmiştim kendime. Bir erkek arkadaşımla beraber fotoğraf çekmeye merak salmıştık. Babamın bir aralar satın aldığı orta budala, Rus mali fotoğraf makinesi elimde, şehrin tarihi, eski semtlerini gezerken, kimi zaman Camileri, kimi köprüleri, bazen Haliç'teki balıkçıların resimlerini çekmeye başlamıştık.  Eminönü, Galata, Haliç civarlarında karakışa bakmadan kilometrelerce yürüyerek İstanbul' un o eski silüetini oluşturan yapıları, yıpranmış binaları, anıtları ve şehrin bilimum manzaralarını,  deklanşöre bastığmız  karelerde görüntülerken büyük bir sanat yaptığımızı düşünüyorduk belki de.  İstanbul'u kendi  bakışımızla resimlere yansıtmak için ikimiz bir yarışa girmiştik. Benim en çok ilgimi çeken bölgeler, Eminönü, Karaköy, Tünel ve Galata cıvarlarıydı. İstanbul'da, eskiyle yeninin buluştuğu sınır bölgeleri. Tarihin içinden bugüne kimi değişmeyen güzellikleriyle beraber, kirlenen şehrin çamuruyla yoğrulmuş caddelerinde bin bir çeşit insan manzaralarıyla, çoğu zaman üstünüze üstünüze gelen kalabalıklar arasında alışılmadık bir biz vardık o günlerde.

Bir dönem için bu tutku bir şekilde beni almış götürmüşse de, zamanla farklı şeylerin aklımı çelmesiyle fotoğrafçılığa olan kısa ilgimi bir kenara itivermiştim. Halbuki her daim baktığım manzaraları içime sindirmeye doyamazken gördüğüm güzel şeyleri ebedileştirmek hep ilgimi çekmiştir. Hayatımda kendimce değerli kabul ettiğim şeyleri de hep benimle kalmalarını istemişimdir, kimi öylesine bir kenara yazılmış notlar, kimi defterler ve fotoğraflar. Fotoğraflar derken,  en çok o hiç beklenmedik anlarda çekilenlerdir en özel olanlar.  Zamanı bir an bir yerlerde durduran anları bulursunuz o resimlerde.

Aynı şekilde İstanbul'un sizi gerilerde bıraktığınız zamanlara götüren resimleri de bana daha değerli görünürler. Bugünler zaten gözlerimin önünde olduklarına göre!!.

Ve derken,  bir gün bana eşim Canon marka bir kamera hediye etti. Smartphone'la fotofraf çekmeyi bırak artık diyordu iki sene evvel. Ancak bu iş düşündüğümden biraz daha zor gibi oldu benim için. Makinenin fonksonlarini tum detaylarıyla oğrenmem gerekiyordu. Bense bir türlü doğru dürüst bir sonuç elde edemiyordum. Her  ne kadar ayarladığımı zannetsem de  telefonla çektiğim resimler daha güzel çıkıyorlardı. Öyle olmaması gerekse de. Neyse bir zamandır bir kenarda beni bekleyen makine belki de bir gün yeniden ellerimde hayat bulur.

Geçtiğimiz günlerde  Yehuda Çölünde Neve Şalom Ulusal Park alanlarında bir ufak geziye çıkmıştık. En yüksek noktası yaklaşık 1026 metreye varan bu dağlık bölge Yehuda Krallığının merkezi olan, yakınlarında Yerushalayim ve bir çok farklı Yahudi şehirleriyle, yerleşim birimlerinin bulunduğu tarihi bir yer.  Etrafta arabadan inip belli bir yürüyüş yapabilmek için uygun bir nokta ararken ileride ellerinde kocaman mercekleriyle doğal ortamların güzelliğini çeken iki genç gördüm. Ellerindeki fotoğraf makineleri ise sanırım bir kaç kilometre mesafedeki ayrıntıları görüntüleyebilecek kapasitede makinelerdi. Doğada gayesiz bir gezintiye çıkmamışlardı onlar.  Bulundukları ortamın bir parçası olmuş gibiydiler. Etraftaki insanlar ve başka şeyler onları ilgilendirmezken tek meşgul oldukları şey ayarladıkları mercekleriyle ufukta gözlerine çarpan doğayı, canlıları albümlerine eklemekti. Böyle bir hobisi olan insanlar  öncellikle çevrelerini çok farklı bir göz algılama yateneğine sahiptirler. 

Bir çok insansa gördükleri bütünün içindeki detayları farketmez. Ya da belki teferruatlar üzerinde  durrmazlar. Manzaraya bir bütün olarak bakarlarken, onun içindeki güzellikleri tek tek incelemezler. Sanırım içlerinde belli bir sanatçı ruhu taşıyan insanlarda vardır daha çok o inceden inceye olan farkları görebilmek.  Bir şairin dizelerinde kendini bulabilir böylesi detaylar, bir müzisyenin notalarında buluşur doğadaki güzellikler ya da ressamın fırçasından canvas tuvalde..bazen de bir fotoğrafçının yakaladığı karede.

Benim sanatçı tarafım ne derece kuvvetli bilmiyorum ancak içimde hep var olan yoğun duygular kimi anlamda  romantizm olarak nitelenen o ruh hali beni hep doğaya daha bir yaklaştırmıştır. Şehir ortamının kalabalıkları içinde kendimi yeterince yanlız hissettiğim halde çoğu zaman denizin, dağların ve yeşil alanların ortasında daha fazla huzur bulurum ben.

Fotoğraf makinemi tozlandığı raftan alip yeniden o eski hobimi canlandirmanin zamani geldi mi acaba?

Batya

Batya R. Galanti

Buralar yeniden karıştı

Vicdanı olan bir insan hiç bir varlığı bile bile ve isteyerek yok etmez. Vicdanı olan bir insan başka bir varlığa  saldırarak, döverek, hırpalayarak canını yakarak onu öldürmeye kalkmaz.  Bu vahşettir!!

Bunu söylerken ben son günlerde Filistinlilerin Yahudilere karşı giriştikleri linçleri kastediyorum. Yabancı medyada yer verilmeyen, kimi linç girişimlerinden bahsediyorum.  Tabii ben böyle bir şey söylediğimde insanların akıllarına ilk gelen; "Peki Israel'in Filistinlileri bombalamalarına ne diyeceksin? sorusudur. İnsanların akıllarındaki,  Israel'in yaptıkları da aynı şey değil mi? sözlerini, sorularını duyar gibi oluyorum.

Hamas yönetimi altında,  Filistinli diye çağrılan halkın. kendi içlerindeki kimi terör grupları tarafından esir alınmalarını, içlerinden seçtikleri liderlerin, yönetim içindeki grupların onları  bilerek ön plana koyarak karşı taraftaki sivilleri hedef almaları sonunda girilen çıkmaz hakkında söylenecek çok şey var ancak soruna elle tutulur cevaplar bulmak zor! Sonuçta, kendi kendileri içlerinde ayrı bir karmaşa yaratan bu halk için ne diyeceğimi bilemiyorum.  Evlerin içlerinden, camilerden, sokakta oynayan çocukların aralarından hedef alan gözü dönmüş teröristlerle nasıl mücadele edilir bilemiyorum.

Özgürlük savaşçısı kılığına girmiş bir teröristin sözde korumakla yükümlü olduğu savunmasız bir masumun arkasından size yönelttiği silahından çıkacak kurşuna karşılık kendi elinizdeki silahla kendinizi ve siper olduğunuz çocuğunuzu korumak adına, siz ne yapardınız?  diye sorduktan sonra yazacaklarıma devam etmek istiyorum!!

İki düşman halkın daracık bir toprakta birbirleriyle olan çekişmeleri söz konusu. Biri bu bölgedeki tek demokrasi olan  Yahudi ülkesi, diğeri bu toprakları en başından paylaşmak istemeyen bir halk. Bugüne dek sorduğunuzda size Yahudilerin sonunda mutlaka yok olacağından bahseden bir halk. Yahudilerin bu toprakların bir cm karesinde yerleri olmadığını iddia eden bir halk. Bugüne dek!! Hala anlamadılar!!

Bir bütün olmayı beceremeyen, gerçek bir halk olma unsurlarını bünyelerinde birleştiremeyen ve öncelikle kendi içlerindeki faksyonlar tarafından  zayıf düşürülmüş, terör gruplarının ellerinde maşa olan, hakları bizzat kendi liderleri tarafından çiğnenen bir topluluk bunlar.

Despot, İslamist yönetimlerin, baskı rejimleri altında, sözde haklarını ararken medeni tüm normları bertaraf ederek, vahşi batı kurallarını çokça taktik olarak kullanarak herşeyi daha da çıkmaza sokan insanlarla savaşılan bir meydan burası!! Dışarıdan bakıldığında şekilde sözde hukuki yoldan çözümlere ulaşılmaya çalışıldığı iddia edilen, BM'in tek taraflı politikalarının,  halkını ezenlere, kullananlara daha fazla kuvvet vermekten, zalimlere yardım etmekten başka işe yaramayan kararların getirdiği daha fazla sorun, sefalet ve açmaz var.  

Konuya gelirsem. Birilerinin savunmasız insanları hedef almalarının vahşet olduğunu söyleyerek başlamıştım yazıma! Son günlerde alevlenen yeni olaylarda Filistinlilerin sokaklarda önlerine çıkan Ultra-Ortodoks Yahudileri avlamaya çalıştıkları görülüyor.

Peki bu olaylar nereden çıktı yeniden?

Son günlerde Ramazan ayı dolayısıyla alınan önlemler birilerini rahatsız etmiş. Yeruşalayim'de devam eden TikTok çekimleriyle Yahudileri hedef alan Araplara karşılık, Israel polisi eski şehirde güvenlik önlemlerini arttırınca Filistinliler kızdılar. Provokasyon olan yerde, insanları hedef alanların olduğu yerde polisin ne yapmasını bekliyorlardı acaba? Onlar bir şey beklemiyor aslında. Onlar sadece olay çıkarmak için sebep arıyorlar! Sorun bu!! Son olaylar eminim yine İnsan Hakları olan  toplumlarda, ekranlara yansıyan durumlar yeniden bambaşka şekillerde yorumlanıyor! Yine Filistinlilere zulüm yapılıyor deniyor mutlaka!

2000 senesinde, II. İntifada'nın başlamasının sebeplerinden biri olarak görülen bir olay Ramallah'ta yaşanmıştı. Oslo süreciyle, Batı Şeria'nın Filistin Polisine devredilmesinin ardından, kontrolün El Fetih Örgütüne devredildiği yılların başlarıydı daha. Arafat'ın bürosunun da bulunduğu bu şehir Israel için sınır dışı sayılabilecek bir bölgeydi.  ( bugüne dek öyle )

Şimdi birden bire 2000 yılından bahsetmem nedendir?. Son günlerde Doğu Kudus'lu Filistinlilerin bu bölgede başlattıkları kavgalar ve ayaklanmalardan televizyonlara yansıyan görüntüler bana bir çeşit flashback yaşatıyorlar.

2000 yılında, 30 yaşlarında, sivil kıyafetleriyle olan iki Israel askeri, ellerinde herhangi bir silah olmadığı halde, arabayla yollarını şaşırarak Ramallah'a girmişlerdi. Bu şekilde bir hata nasıl yapmışlardı bilmiyorum. Bu iki gencin kullandıkları araba Israel plakalı olduğu için, Ramallah'taki kalabalık, onların Israelli olduklarını hemen anlamışlardı. 

Aynı anlarda gözleri şiddetten başka bir şey görmeyen bu insanlar arabadan indirdikleri iki genç adamın üzerine toplu halde saldırararak tekmelerle, yumruklarla linç yapmışlardı.  Kanlar içinde bıraktıkları bu iki insanın cesetlerini vahşi hayvanlardan beter bir ruh hali içinde, Ramallah'taki resmi bir binanın içerisine sürükleyerek, ikinci kattaki ofisin camlarını da açarak bir yandan dışarıda Allahuakbar diye haykırmaya devam eden kalabalığa doğru bağırırlarken diğer taraftan elleriyle cesetlerin göğüs kafeslerinden  kalplerini çıkaracak kadar vahşileşmişlerdi.  Bu şekilde o binanın açık camlarından kameralara zafer çığlıkları atıyorlardı, Sanki büyük bir cesaret gösterisiydi bu. Bir süre sonra, yem atarcasına, cesetleri aşağıda bekleyen vahşilere atmışlardı. Ve topluluk yere düşen  cansız iki bedene tekrardan tekmelerle girişmişlerdi!!

Bir insan ya da bir toplum nasıl bu derece vahşeti kaldırabilir?

Israel'den, Batı Şeria'daki Arap yerleşim yerlerine geçerken uyarı tabelaları vardır. Yahudilerin Batı Şeria'daki yerleşim yerlerine girmeleri tehlikeli ve yasaktır şeklinde yazan tabelalar. Üniversiteden bir dostum seneler evvel burayı ziyaret ettiğinde, Türk Pasaportuyla Ramallah'a girdiğinde şaşırmıştı. Israellilerin buraya giremediklerini bilmiyordu.

Ancak aynı Araplar, yahudilerin yaşadıkları yerlerde sorunsuz gezebilirler. Hiç kimse bir insanı Arap diye,  arapça konuşuyor diye linç etmeye kalkmaz Israel'de. Burası bu insanların, çalıştığı, yaşadığı, soluk aldığı yerdir.

Bu son günlerde,  Haredi Yahudileri hedef alarak başlattıkları provokasyonlar büyük olaylara dönerken. Araplar kendi mahalleleri çevresinde Ultra-Ortodoks bir Yahudi gördüklerinde. "Yahud!"diye bağırırlarken, onlarcası bir anda Yahudinin üzerine çullanarak linç etmeye çalışıyorlar. Ve bunlar daha Israel polisinin, askerinin gözleri önünde olan olaylar.

Ayrıca, Gazze'den Cuma gecesini Cumartesiye bağlayan sabah en az 40 roket'in fırlatılmasının ardından, Israel Savunma Kuvvetlerinin başı Kochavi ABD'ye yapacağı ziyareti, bu  son gerilimin bizi taşıyabileceği daha dramatik bir durumu göz önüne alarak ertelemiş.

Atılan roketlerin bir kısmını Demir Kubbe havada yok ederken, kimileri açık alanlara düşmüş.

Hamas, Batı Şeria'da önümüzdeki günlerde yapılacak seçimleri de göz önüne alarak, bu bölgede yaşayan kardeşlerine yanınızdayım mesajı veriyor.

Atılan roketler herhangi bir can kaybına yol açmazken, Gazze şeridi çevresinde senelerdir yaşanan bu durum bu çevre insanlarının hayatını dönem dönem felç etmeye devam ediyor.

Israel, kendi halkının güvenliğini elinden geldiğince korumaya çalışırken kendi sivillerinin arkasından karşıdaki sivilleri hedef alanların taktikleriyle yaşamaya devam etmek sorunda bırakılıyoruz.

Medeni hiç bir standartla ölçülemeyecek şartlarda devam eden bu çatışmaların şimdilik sonu geleceğe benzemiyor. 23 Müslüman ülkenin ortasında bulunan tek Yahudi Devleti iki karış toprak için 70 seneden fazla kan ter dökmeye devam ediyor. Gidecek başka yeri olmayan bir millet için bu şartlarda, bu mantaliteyle bu durum çok karmaşıktır!!!

Batya R, Galanti

Israel aşının işe yaradığının en açık örneği!

Israel'de bu hafta başında bir seneden sonra ilk kez açık yerlerde maske takma zorunluluğu kaldırıldı. Ve ben bugün açık havada bir toplantıya katılmak için arabadan indiğimde ilk kez yanımda maske almayı unuttuğumu farkettim. Ve tuhaf olan maske almadığım için bir an yine de baya bir tedirgin oldum. Ancak maske takmak belli durumlarda şu andan sonra sadece bizim kendi seçimimiz olacak gibi. Artık Israel'de gerçekten normale yakın bir hava esiyor. İlk kez Corona diye bir virüs artık yokmuş gibi bir his duymaya başladık. Ancak hala daha asansörlerde, dükkanlarda, kapalı bir büro ve kapalı bir yerde kalabalıklar içindeyseniz maske takmak zorunlu. Bunun dışında restoranlar, cafeler, ilk kez düğünler hayatımıza geri döndüler. Gelecek ay başında kızımın hepimiz için satın aldığı konser biletlerini duyan oğlum bu kez baya mutlu olmuş görünüyor. Kısacası bugünleri görmek bizim açımızdan hem şaşırtıcı , hem de neredeyse inanması zor gibi.

Burada durum böyleyken dünya bambaşka bir yerde.  Hala daha bir çok Avrupa ülkesi'nde , Latin Amerika' da, Hindistan' da virüs yüzünden kapalılar. Ve bazı yerlerde hasta sayısı çok yüksek.

Hala daha aşının  bu kadar ağır aksak gitmesiyse kaygı verici. Avrupa bu durumları görmekse bana inanılmaz geliyor.  Arada virüs her gün şekil değiştirirken, her gün Brezilya ya da Hindistan'da yeni variantlar türediğinden bahsedilirken bugün yapılan aşının yarın öbür gün çıkacak yeni bir varianta karşı etkili olmama durumu da olası, Kocaman bir köy haline gelmiş yeni dünya düzeninde  bir an önce aşılanmaya gidilmezse bu pandemi daha ne kadar sürer bilinmez.

Ve bu pandeminin dünyaya getirdiği açlığın boyutlarını düşünmek bile istemiyorum. Bu çağda böylesi bir eli kolu bağlanmışlığın yaşanması insanı düşüdürüyor. Tüm zenginlikler,  high tech şirketler ve ilerleyen yepyeni dünya düzeni içinde aç kalan insanlar gün geçtikçe çoğalıyorlar. İşsizlik oranları rekor seviyelerde, dünyanın en gelişmiş ülkeleri bir senenin sonunda hala daha insanları evlerine kapatmanın daha ötesinde bir cevap bulamadılar yaşanan son duruma.

Ve tüm bunlara rağmen hala daha insanlar aşılanmamak konusunda inatçılık gösterebiliyorlar. Hala daha aşının arkasında bir sürü masallar, hikayeler, teoriler arıyorlar. Hele şu son zamanlarda Türkiye'de yaşanan  durumu bildikleri halde bana aşı hakkında hikaye anlatmaya kalkanlara hiç sabrım kalmadı. Gözleri sanki kör bu insanların.

Türkiye'de bugün neredeyse hasta olmayan aile yok gibi bir şey,  Gözümüzün önün, açıkça ispatlanan bir örnek artık.  Israel'de yapılan aşılar şu an için gerçekten insanların hayatlarını kurtarıyor, Dün ilk kez  Corona'dan bir kişi bile ölmedi. Diğer son verilerden biri de Corona'ya yakalanma oranının %0,4'de düşmüş olması. Hastanelerde Corona hastaları için ayrılan bölümler bir bir kapatılıyor. Tüm bunlarla birlikte bugün ilk kez başında Corona sıları akkında yeni veriler ortaya çıkmaya başlandı. İlk kez dünyada böylesi geniş bir kitleye yapılan aşıların olası yan etkileri üzerine yeni yeni istatistiki veriler Amerika'da bulunan FDA'ye bildiriliyor. Şu an için, 18'le 30 yaş arası erkeklerde ikinci aşıdan sonra,  20.000'de bir kişide kalp kaslarında enfeksyon görüldüğü saptanmiş.  Ancak daha bunların ilk neticeler olduğu ve araştırmalara şimdilik devam edildiği ve bu sonuçları hemen kesin olarak aşıya bağlamak için  erken olduğu da Israel Sağlık Bakanlığı tarafından ayrıca açıklanmış.

Şu an için Corona gerimizde kaldı dememiz için hala erken gibi görünüyor. Diliyorum Tanrı bir mucize yapsın. Diliyorum insanlık bu zor günleri bir an önce atlatsın..

Batya R, Galanti

Müslümanlar, Yahudiler ve polisler arasında Yafo'da, Yeruşalayim' de son günlerde her akşam büyük bir hengame var.

Ramazan geldi!

Geçen hafta, büyük ihtimalle İran'dan gelen emirle Gazze'den Israel'deki yerleşim yerlerine roketler atıldı. Ardından Israel Hava kuvvetleri saldırıya cevap olarak Hamas'a ait rampaları hedef aldı. Bunun ertesinde Tayyip Erdoğan fırsat bu fırsat Israel'in kutsal Ramazan günlerinde Müslümanlara saldırdığını söyleyerek Yahudi devletini zalimlikle suçlamış. Israel Müslümanların oruç tutup dua ettiği bu günlerde nasıl Arapları hedef alır efendim??

Her sene bu "kutsal günlerde" Israel polisi ve Israel Ordusu Yeruşalayim'de,  Gazze sınırı ve Batı Şeria'da  güvenlik önlemlerini kat kat arttırmak zorundadır. Neymiş efendim Ramazan başlıyor.

Tuhaf ve cok çelişkili bir durum! Din Tanrı'ya inancı, iyiliği, inananlarının doğru yola gitmesini sağlamayı amaç edinen bir olguysa??  

Kutsal bir yolda tutulan oruç insanın Tanrıya yaklaşmasıdır. Oruç insanları kötülüklerinden arındırmak için tutulur. Günahlardan arınma, kişinin manen o kutsal güce ulaşmasıyla olur.  Bu da kendisiyle bu güç arasında kurduğu bir köprü olan dualarla, bir müddet kendisini tüm şevklerinden, tüm diğer fikirlerden arındırarak, dünya nimetlerinden uzaklaştırarak  mümkün olur.  Amaç sadece daha iyi bir insan olmaktır. Daha iyi insan olmak demek, kötülüklerden, fesatlıktan uzaklaşmaktır. Kendine ve etrafına iyi şeyler yapmaktır. Eğer dini kullanarak başka bir insana en ufak bir zarar veriyorsanız, tuttuğunuz oruç ve ettiğiniz duaların nasıl bir değeri vardır? Eğer dini politik bir çıkar için kullanıyor, amaçlarınıza ulaşmak için saldırganlıklarınızda dinin adı geçiyorsa bu nasıl bir inançtır?

Din her normatif insan için Tanrının adını alarak daha iyi bir insan olmak için var olmalıdır. Kendiniz için değil, kendinize, amaçlarınıza hizmet için değil. Daha iyi bir dünya için inanırsınız!! Peki eğer öyleyse neden Ramazan geldiğinde Mescit-i El Aksa'ya duaya gelen inananaları provokasyonlara başlarlar? Neden Ramazan geldiği zaman onlar için en kutsal mekanlardan birinin bulunduğu tepeden başka bir inananın üzerine taş ya da hayvan ya da insan dışkısı atarlar? Oruç tutan bir insan yine Tanrı'ya dua eden başka bir inanana kötülük yapıyorsa bu orucun amacı nedir?

Neden Ramazan geldiğinde Gazze'den çevre yerleşimlerine, sivillerin üzerine roket atmaya başlarlar? Sınırlara çoluk çocuk gönderip, küçük çocukları tehlikeye atarak kutsal bir savaşta olduklarına inanırlar?Kutsal olan çocuklarınızı kötülüklerden korumanız değilmidir? Kutsal olan çocuklara doğru yolu göstermek değilmidir? Bunun yerine neden Ramazan'da barış için, insanlık için, daha güzel günler için dua etmesinler?

Filistinliler dinlerini kullanarak provokasyonlar yapıp, Yahudilere saldırarak,  onların Arapları kutsal günlerinde dövdüklerini, eziyet ettiklerini dünyaya göstermek için çaba harcıyorlar. Onlara saldırıyorlar, taş atıp, silah kullanıyorlar. Sivillerin üzerlerine roket atıyorlar.   El Aksa'yı ( Sözde kutsal olan bu yeri )  kendi saldırganlıklarına siper olarak kullanıyorlar ki Yahudiler de onlara saldırsınlar! Polis El Aksa'yı basıp onları tutuklasın, karşı taraf onlara tepki versin ve bu şekilde dünya  yine Yahudiler arapları hedef alıyorlar desinler.

 Evet! Filistinliler Ramazan'da Israel'in onlara acımadığını kanıtlamak için saldırıyorlar. Her sene bu tip olaylar artar. Kutsal günler, karmaşaya döner kutsal topraklarda... Son bir haftadır, Filistinliler yeniden provokasyonlarla gündeme geliyorlar. Bu kez, Doğu Kudüs'lü Araplar Ultra-Ortodoks Yahudileri kendilerine hedef seçmişler. Geçtiğimiz günlerde, 14 yaşlarında bir Ultra-Ortodoks Yahudi çocuğu  Yeruşalayim'deki tramvayda tokatlayan genç Arap TikTok yapmış.

Ve ardından Yeruşalayim sokaklarında başka Araplar bu tip TikTok'lar çekmeye başladılar. Apartheid ülkenin sokaklarında Israel polisinin (!)  gözleri önünde çekilmiş görüntüler var. Arap gençler canları çektiğinde Ultra-Ortodoks Yahudileri hırpladıklarını görüntülüyorlar.

Bu arada düne kadar 14 yaşındaki çocuğa tramvayda tokat atıp gözlüklerini suratından uçuran Arap gencin hala bulunmadığı yazıyordu.

Bu da Israel'in farklı farklı noktalarında son günlerde kimi aşırı sağcı Yahudileri harekete geçirdi. Bir kaç gündür, Araplar ayaklanırken  aşırı sağcı Yahudiler de onlara karşı bağırıp çağırıyorlar.  Araplar, aşırı sağcı Yahudiler ve polisler arasında Yafo'da Yeruşalayim' de son günlerde her akşam büyük bir hengame var.  Araplar aşırı sağcı Yahudileri susturmak için ayaklanırken, polislerle çatışanlar, kimi dövülenler,  yaralananalar var.   Ramazan geldi hoş geldi!!