Afrikalı Çöpçü

Sabahın erken saatlerinde bankta oturan Afrikalı, orta yaşlı adama gözüm kaydı.. Her sabah daha günün erken saatlerinde iş başı yapan Afrikalı belediye işçilerini hep gözlemlerim  yanlarından geçerken..  Kimi zaman tam iş başında iken görürüm aralarından  orta yaşlı olanını. Bir gün önceden parkın belirli bir noktasında bıraktığı tekerlekli çöp bidonu ve süpergesini yeniden eline alarak iş başı yapar. Her gün aynı saatte aynı yerleri süpürür.  Siyahi teniyle tezat teşkil eden kırlaşmış saçları yaşının çok genç olmadığını gösterirken, düşündürür beni, buralara gelene dek kim bilir başından neler geçmiştir diye?

Kafasında tam o tipik sıcacık kıtaya özgü hasır şapkası var yine.. Elindeki smartphone'da da bir Afrika melodisi çalıyor. En azından bugün insan nerede olursa olsun kendine ait bir şeyleri yanında götürebiliyor, teknolojiyle beraber. Israel'in alelade bir köşesındaki bu küçük parkta belki çocukluğuna ait bir şarkı dinliyor o an. Bir taraftan da yerden aldığı palmiye dallarını kendine yeni bir süpürge yapmak için aynı hizada biraraya getirmekle meşgul.. Bir kaçını birlikte bağlamayı düşünüyor belli. Elindeki,  Belediyenin verdiği süpürgenin saçları bozulmuş artık. Yetkili  kişiden yeni bir süpürge istemek yerine belki de alıştığı şeyi yapmak ona daha kolay geliyor.. Doğada bulduklarıyla kendine çözümler yaratmak.. Arkasında kimleri bırakmıştır acaba?

Neden birilerinin kaderi diğerlerinden bu kadar farklı bu dünyada?

Mesai saatini tamamladıktan sonra kızgın güneşin altında çalıştığı saatlerin sonunda döndüğü yer evi değil.. Hangi imkanlarda, nasıl şartlarda barınıyorlar acaba bu yabancı insanlar? Ne dünü, ne geleceği tam olarak güvence altında olmayan bir mülteci olmak nasıl bir şeydir? .Yaşadığımız dünyanın bir başka yüzü de bu işte.. Belki de onlara ayrılan karavanlarda bir kaçı birden bir odayı paylaşıyorlardır. diyorum.

Şimdilik Israel'de ona çalışma izni vermişler. Yarın onu nelerin beklediğini biliyor mu acaba, o hasır şapkalı yaşlı adam? Kimi günler aralarından  genç olanlarının  bir kaçını birlikte otururken görürüm kimi faklı saatlerde.. Bazen herşeyi bir kenara bırakıp sohbet ederler.. Güçlü kuvvetli insanlar bir çoğu.. Uzun boylular var aralarında.. yaptıkları işe rağmen üzerlerine çok dikkat edenler olduğunu görürüm .. Renkliliği seven kişiler.. Kimi kırmızı pantalonlarının üzerlerine renkli bluzlar giymişlerdir bazen.. Modern görünüyorlar baya! Sırt çantalarını bir kenara koyar konuşurlar hep..

Bir çok kez salıncakta uzanır aralarından biri .. taa tepeye kadar kaldırdığı bacağını yasladığı çocuk bahçesindeki salıncağını ipinde,  karşısındakine çabuk çabuk, heyecanla konuşurken  geride bıraktıklarına rağmen yine de daha huzurluymuş gibi bir his uyandırır o an içimde..

Afrika'nın bilinmedik bir köyünden yürüyerek çıktıkları yollardan, ortalama  ikibin kilometre devam eden, uzun bir yolculuktan sonra , Mısır değil, Israel'i seçen mülteciler bunlar..

Mısır'da onları bekleyen ne var ki? diyorlar.. Israel'i tercih etmişler.. Burada daha fazla iş olanakları olduğunu düşünüyorlar.. Arkada bıraktıkları aileleri, çocukları , eski hayatları dışında  yeni bir yaşam kuruyor bazıları.. Bazen yeni bir kadın buluyorlar, bazen bir  de çocuk geliyor arkalarından .. ve bu ülke'de kalmanın yollarını arıyorlar bir süre sonra..

Sahip olduğumuz imkanlar bazen sadece bir kaderin neticesidir.. Doğduğumuz ülke mesela..Afrika ülkelerinin kaderi sanırım bir yüz yıl daha geçse değişmeyecek gibi .. Böylece, eski kıtayı terkeden insanlar yeni ülkelerde durmadan yeni yaşamlar aramaya devam edecekler..Ve ayırımcılık yine kaderleri olacak, her yerde!!

Küçüklüğümde televizyon'da açlıktan iskelete dönmüş siyah çocukların kuvvetten düşmüş bedenlerini gördüğümde gözlerime inanamazdım.. Kuru toprakta yatan cılız kollarını kaldırmaya gücü olmayan insanların gözlerinin, ağızlarının kenarında dolaşan sinekleri gördüğümde Afrika'nın çok kötü bir yer olduğunu düşünürdüm.. ( ve haklıydım )

Hiç bir zenginliğin , doğal kaynakların.. besin ve suyun  olmadığı sefil bir kıta olarak düşünürdüm Afrika'yı. Orada yaşayanları besleyecek kaynaklardan tamamen  yoksun bir kıta hayal ederdim..Nereden bilebilirdim ki, beyaz adamın onlardan herşeylerini çaldığını ! Hayatlarını, varlıklarını..bugünlerini, geçmişlerini ve geleceklerini...

Batya R. GALANTI

Antisemitizm üzerine bir anket..

Yaptigi Yüksek Lisans Eğitimi çerçevesinde bir arkadaşım, Antisemitizm üzerine hazirlanan yedi soruluk bir anket iletti bana. Benden beklenen cevaplar kimi açılardan yazılarımda genel olarak ele aldığım konular. 

Bu anket Antisemitizm konusunu hem Yahudiler hem de antisemitler yönünden ele alıyor. Yani sorular hem Yahudilere hem antisemit eğilimler taşıyan kişilere birlikte sorularak çıkan yanıtlarla Türkiye'de Yahudilerin durumu hakkında iki taraflı bir bakış açısı oluşturulacak. İki ayrı gruptan birincisi ankette sözü edilenler diğeri de söz konusu olan gruba tavır alanlar olacak.

Ve anket sonuçta hem Türkiye'de Yahudilerin kendilerini nasıl hissettiklerine dair bir fikir verirken ( Sorulara cevap vermeye hazır insan sayısı çok önemi   mutlaka ) başka bir taraftan da  karşı tarafın verdiği bilgilere dayanarak Türk insanının hangi sebeplerden  sözü edilen gruba düşmanca fikirler beslediklerini belki bir parça anlarken Türkiye'deki Yahudi düşmanlığının çıkış noktasını da görmek için belli bir fikir getirecektir bu anket.

Keşke Türkiye'de,  Osmanlı'da ve Modern Türkiye Cumhuriyeti'nde Antisemitizm üzerine araştırma kitapları da yeterli olsaydı. Daha fazla akademik bilgi ve başvurulacak güvenilir, objektif kaynaklar olsaydı. Bu konuda benim bildiğim Rıfat Bali'nin kitapları aydınlatıcıdır.

İnternette  yaptığım kısa bir gözlemlemenin sonuçları bile ilginç. Antisemitizm üzerine yazılan ciddi yazıların çok büyük bir bölümü Yahudi siteleri ve Yahudi yazarlara aitler.  Örneğin yine Rıfat Bali'nin kitapları ya da Şalom Gazetesi tarafından çıkarılmış kimi makaleler ve kimi sol basının bazı yazilariyla sınırlıdır.  Yani Yahudiler dışında Yahudi meselesine Türkiye'de verilen önem çok kısıtlı kaynaklarla kalmış. Mesela yine bu konuya Agos Gazetesi yer vermiş. Onlar da ülkenin diğer bir azınlık grubu oldukları için doğal olarak konuya belli bir ilgi göstermişler. Ve ne yazık ki geri kalan araştırmaların çoğunun " belli gruplara" ait sübjektif, provokatif, tararfli yayınlar olduğu görülüyor.

Bence bu bile Türkiye Cumhuriyeti Devletinin  bağrında yaşayan azınlıklara gösterdiği değerin bir ölçüsüdür. Genel olarak Türk toplumu kendi yazdığı tarihi benimserken bilinenin dışında yaşanananlara uzak kalmaktalar.  Anadolu'da var olmuş ve bugün hala son derece azalsalar davar olmaya  devam eden kimi diğer halkların ve inanışların bu ülkeye kattıkları kültürel zenginliği ve varlıklarını koruyup koruyamadıkları konusuyla pek ilgilenmiyor insanlar. Türk Toplumu ülkedeki Hıristiyan ya da Yahudi grupların geçirdiği evrimi ve sorunları görmezden gelirken, çaresizlikten buraları terketmek zorunda bırakılmaları da görmezden geliniyor.

Türk topraklarında yaşayan Yahudilerin şimdiki sayısına baktığımızda Antisemitizmin ne derece mevcut olduğunu anlamak mümkündür diye düşünüyorum.

Sonuç olarak ankete bağımsız kişilerin verecekleri cevaplar mutlaka çok önemlidir. Ancak burada insanların çekinmeden konuşabilmeleri gerekmektedir. Bugünkü şartlarda Türkiye Cumhuriyeti sınırlarında yaşayan Yahudi vatandaşlar, Müslüman Türklerin kendilerine duydukları anti duyguları ve kimi davranışları rahatça bir araştırma yazısında belirtebilecek cesarete sahiplerse bu anket toplumu bilgilendirmek ve Yahudilerin Türkiye'de kendilerini nasıl hissettiklerini anlamak açısından değerli olabilir.

Ankette yer alan sorular: 

1- Komplo teorilerinin çoğunda Yahudilerin adının geçtiğini düşünüyor musunuz?

2- Sizce Türkiye’de antisemitizm olduğunu düşünüyor musunuz  neden ?

3- Antisemitizm oranında diğer İslam ülkeleriyle Türkiye arasında bir fark olduğunu düşünüyor musunuz?

4- Yahudiler kamuda daha çok görev alsaydı, toplumda daha görünür olsalardı antisemitizm türkiyede azalır mıydı?

5- Aleyhinizde yapılan yayınlar antisemitizmi artırıyor mu ?

6- Israel’i eleştirmek antisemitizm midir?

7- Yahudiler Türkiyede tarih boyunca ayrımcılıkla karşılaştılar mı neden ?

Önümüzdeki günlerde dostuma bu sorulara olan kendi yanıtlarımı ileteceğim...

Batya R. Galanti

  Bir kraliyet düğünü

Prenses Diana babasının kolunda St-John Katedralinin ihtişamlı kapısından girdiği an masal kitaplarında okuduğumuz hayali prenseslerin gerçek hayatta da var olduklarını  ilk kez öğreniyordum ben belki de.

Diana ve Charles'in evlilik tarihlerinin, 29 Temmuz 1981 olduğunu okudum. O günü gayet net hatırlıyorum. Sıcak bir yaz günüydü, Ada'da fırının karşısındaki evdeydik.  Kırmızı marley döşemesi olan sevimli salonun karşı duvarındaki büfenin üzerindeki küçük televizyonda akşam haberlerinde  veriyordu düğünü. Düğün neden akşamdı diye düşünmüşsem de ilk anda, Türkiye'de o zamanlar sadece akşam saatleri televizyon olduğunu anımsadım. Diana'nın kilisenin kapısından girdiği andaki görkemli gelinliğini, sapsarı saçları üzerine iliştirilmiş tacını unutmadım hiç. O günlere kadar annem bana hep kendi gelinliğini anlatmıştı. Sinagoga girdiğinde herkesin ağzı kalmış diye.... En çokta duvağının uzunluğunu ve kortejde yürürken arkasından gelen o upuzun kuyruğun üzerine işlenmiş pal renkte buketleri. Bense sıram geldiğinde olabildiğince basitleştirmeyi tercih edecektim kendi gelinliğimi. Ve o gün Diana kilisenin kocaman kapısından  girdiğinde; " Eminim bu kadının gelinliğinin kuyruğu anneminkinden çok daha uzundur!"  diye düşünmüştüm.

Nasıl olur da Kraliyetleri çok önceden geride bıraktığımız halde hala daha krallar ve prensesler vardı anlamıyordum. Herşeyin sadece sembolik bir anlam taşıdığını belkide daha  bilmiyordum.  Ancak İngilizler o sembollere bugülere dek çok büyük bir değer veriyorlardı. İngilizlerin tarihi zenginliğinin  bitmeyen bir uzantısıydı bu aile ve geriye kalan aristokrasi. Peki nasıl olur da bu masum yüzlü, güzel kadının düğünü bu kadar çok insanın ilgisini çekiyordu? İngilizleri anlamıştım ancak tüm dünyanın bu düğüne, bu aileye gösterdikleri ilgi de neyin nesiydi?

Diana ve Charles'ın görkemli  düğünlerinden itibaren ilgi çeken bir başka şey vardı, o da bu iki insanın hayatlarını birleştirdikleri  saatlerde tüm dünya televizyonlarına yansıyan görüntülerdeki ihtişama ve ilgiye rağmen belki de farkedilmeyen bir detay vardı. O da bu iki insanın yüzünde var olan o sözde mutlu ifadeydi. Diana'nın yüzündeki varla yok arası gülüşün arkasındaki hüzün hiç bir zaman silinmeyecekti. Gözlerine yansıyan mutsuzluk yıllar içinde daha da derinleşecekti.

İlk günden bir yalanla başlayan yüzyılın düğünü tüm dünya'da en çok konuşulan ilişkilerin başında da olsa bu, o iki insan için mutluluğun resmi olmayacaktı. Ardarada yaptığı iki doğumla dünyaya getirdiği iki güzel çocuk bu iki insanı birbirine bağlamaya yetmeyecekti. En başından sadece birilerini memnun etmek için ayarlanmış bu evliliği arzu etmemiş olan Charles'in hayalinde hep bir başkası olacaktı

Kendisini uluslararası planda hayır işlerine ve fakir ülkeler için daha aktif olarak çalışmaya veren , moda dünyasının adeta bir temsilcisi haline gelen, belki de Paparazzi'nin en fazla arkasından koştuğu bu kadın hayatını normal bir insan gibi yaşayabilmek istediyse de bu hiç olmadı. Paranın, unvan ya da güzelliğin hiç bir zaman mutluluğu satın almaya yeterli olmadığını gösteren en çarpıcı örneklerden oldu Diana.

1997 yazıydı hatlıyorum. Bir cuma günüydü sanki.  İbranice okulundan gelmiştim ve kirayla tuttuğum odanın sahibi daha evde olmadığı için evin salonunda rahatça oturup bir ara tek başıma televizyonu açıp haberleri izlemek istediğimi hatırlıyorum, ve  ekranda beliren Paris'teki o tünelin içindeki kazanın görüntülerini....İnanılmaz bir haberdi bu. Ne kadar üzülmüştüm. Senelerce basından, televizyondan takip ettiğiniz, genç ve güzel bir insanın böylesi bir kazayla gelen ani ölümü.  Sanki yakından tanıdığınız birisisinin aniden  öldüğünü haber vermeleri gibi şok edebiliyordu insanı.

Hayatında belki de ilk kez mutluluğu yakaladığı an ölen genç bir kadının hüzünlü sonuydu bu. Hayatta olduğu zaman susmayan Paparazziler, bitmeyen dedikodular..her attığı adımın dünyanın en kuytu köşelerinde konuşulduğu bu kadının ölümünün ardından da dünya hiç susmayacaktı.

Charles'la olan evliliği hakkında bitmeyen hikayeler, varsayımlardan sonra ölümüyle ortaya atılan  komplo teorileri.. Ve son, sanırım geçtiğimiz sene Netflix'te yayınlanan üç bölümlük dokümanterle tekrar gündeme oturan efsane Prenses. O da Marlyn gibi güzelliğinin doruğunda hayata veda ederek , insanların zihinlerinde hep aynı çizgiler, aynı mahsun gülüşü ve asaletiyle kaldı.

Ve benim Diana'nın ölümünün ardından hiç aklımdan çıkmamış şey, Prens William'la Harry'nin , annelerinin ani ölümünü izleyen ilk günlerde, kameralar önünde boy gösterdiklerinde, anneleri için Buckingham Sarayının dışına bırakılan binlerce buketin önünden geçerlerken yüzlerinde gördüğüm ifadeydi. Kraliyet ailesinde dünyaya gelen bir çocuğun, çocuk olmasına bile izin olmadığını hissettiğimi anımsıyorum. Duygularını kendilerine saklamak zorunda kalan on küsur yaşlarındaki çocukların  azametli duruşları ve çiçeklerin önünden geçip halkın gösterdikleri sevgiye karşılık vermek zorunda oldukları anlarda gözlerinden akmayan yaşlar... Son derece ciddi görünürlerken anneleri için tuttukları yasta bile ifadelerine, duruşlarına dikkat ederken içlerinde yaşadıkları fırtınayı denetlemek zorundaydılar.  

Sanırım geçtiğimiz yıldı,  Harry ilk kez bu konudaki hislerini bir roportajında paylaşmıştı. Annesinin trafik kazasıyla gelen ani ölümünün ona yaşattığı boşluğu ve acıyı seneler sonra ilk defa açıklıyordu. Genç adam yaşadığı Post-Trauma'nın getirdiği zorlukları ve duygularını, onun için annesinin ölümünün ne derece zor olduğunu belki de ilk defa dile getirmişti. O da herkes gibi bir insandı oysa!!

Eşiyle olan ilişkisinin ortaya çıkmasıyla yaşamaya başladıkları takip, televizyonların, basının odak noktası olmaya başladıkları ilk günlerden sanırım Harry eski bir filmin tekrarlanması korkusunu hissetmeye başlamıştı bile.

Bu defa medyanın gösterdiği ilgi de biraz farklıydı. Kendisine eş olarak seçtiği güzel ve yetenekli genç bayanın önce rengi sonra Amerikalı oluşu ve Holywood'daki kariyeri tanıdık, bilindik Prenses kriteryonlarına pek uymuyordu.  Harry için belli ki bir şeyler büyük kardeşinin klasik hikayesindeki gibi yürümeyecekti. Meghan Markle kraliyet üyeleri için biraz daha sıradışıydı..

Meghan Markle'i ilk gördüğü anda vurulduğunu anlatan Harry, onun eşi olacağını ilk andan itibaren hissettiğini söylemiş. Sanırım, kendilerini, sevgilerini, ailelerini ve kurdukları güzel yaşamlarını korumak onların en doğal hakları. Annesiyle başlayan hüzünlü hikayenin bir devamını ya da benzerini  yaşamak istemeyen bu iki genç insanı anlamamak mümkün değil!

 

Batya R. Galanti

 

 Gal'in küçük dünyasındaki büyük savaş!

Bir senedir alışverişe çıkmak mümkün olmadı. Alışveriş derken yiyecek içecek türünden şeyleri kastetmiyorum tabi. Giyim üzerine kendimize neredeyse hiç bir şey alamadığımız kocaman bir seneyi arkada bıraktık.  Evde bir tek Danielle online satın aldığı paketleri karşılamaya devam etti. Bense üzerime giymeden, tam olarak ne aldığımı görüp elimle tutmadan alışveriş yapmaya şimdilik pek fazla alışamadım. Ve derken uzun süre pek dükkanlara girip çıkmamanın eksiklikleri kendisini hissettirir oldu. Bir ara geçtiğimiz kış yine açıldığımız günlerde Gal'e okula gidip gelirken rahat edebileceği, kendi başına idare etmekte zorlanmayacağı bir iki eşofman satın alabilmiştik. Gal için kılık kıyafet bulmak kolay değil. Bugünlere dek yemek konusunda ekstrem problemler  yaşadığımız bu genç çocuk hala son derece zayıf. Bir taraftan boyu kısmen uzarken diğer taraftan kimi beden ölçüleri hala neredeyse bir çocuğunkiyle eşit. Bu yüzden onun için özellikle pantalon bulmakta zorlanıyoruz.

Açık olan dükkanlarda uzun arayışlarımızda Gal gibi insanlar için pek üretim yapılmadığını hissediyoruz her defasında. Herşey ona ya çok bol ya da küçük geliyor. Sonuçta çocuk bedenlerine girmeyecek kadar büyümüşken,  genç erkekler için yapılan kreasyonlarsa üzerinden dökülüyor. Bense oğlumu en iyi şekilde giydirmek istiyorum. Onun Otist bir delikanlı oluşu, her kumaşı, her modeli, her bir tefferuatı kaldıramayan yapısının getirdiği zorlukları aşmaya çalışıyorum. Onun da herkes gibi temiz ve tertipli görünmesi için verdiğim savaş bir çoklarının düşündüklerinden çok daha zor. 

O küçücükken hep düşünürdüm, bu çocuğun derdi nedir diye? İnsanlar çocuklariyle kimi konularda zorluk çekebilirler, benimse olumla işe herşey zordu. Yemek yemesi, giyinmesi, yıkanması... Bir insanın çocuğuyla olası her konuda problem yaşaması da ne demekti? 

Bir gün birisi bana, sen çocuğunu yemek için zorlamadın belki sorun burada olabilir mi ? diye sordu. Çocuğunuzun problemlerini uzaktan uzağa farkeden insanlar bazen o kocaman savaşınızı anlamak şöyle dursun, tuhaf sorularıyla sizi adeta mahkeme önüne çıkarabilirler. Tabi size ne yaptıklarını farketmeden. Belki de sorun sendedir!! demeye gelen sorulara cevap vermekten hoşlanmasanız da insanların bu şekilde olduklarını kendinize hatırlatarak içinizdeki isyanı susturursunuz. Sen zorlamadın herhalde? Doğru bir sistem bulamamış olabilirmisin? Acaba onun sevdiği şeyleri keşfedemedin mi?

Otistik çocuklar kendi dünyalarında, herşeyi tamamen farklı yaşıyor ve algılıyorlar. Bu farklılıkları yaratan en temel sorunlarından biri de " duyuları " . İşte o duyular onlarda ya normal insana göre kat kat hassas  ya da tamamen primitif bir düzeyde kalabilmiş olabiliyor. Seçicilikleri ise normal kişilerin seçiciliklerinden çok farklı. Bir şeyi istemediklerinde kendileri bile bunun nedenini bilecek ya da  anlayacak  kapasiteye sahip değiller genelde. 

Herhangi bir yemeği neden yemek istemediğini bilmeyen Gal sadece ben bunu yemem demekle kısa ve kesin bir reddediş gösteriyor. Ben bunu sevmiyorum derken, ona ama hiç tadına bakmadın ki dediğimde  anında sinirlenirlenirken hala daha çoğu  sebze ve yemeklerin yanına bile yaklaşmayı redderdiyor. Bir şekilde yemeği kabul ettiği bir kaç şey dışına çıkmayı bugüne dek kabul etmiyor. 

Otizmin klasik özelliklerinden biri de yemeklerdeki bu anormal seçicilikleri ve çoğu zaman çok dar bir yemek listesiyle geçirdikleri hayatları! (hepsinde olayabiliyor) . Her gün yediğimiz normal yemekleri reddeden Gal' in birden  Sushi yemeyi nasıl kabul ettiğini bile bilmiyorum. Schnitzel yemeği reddederken içinde çığ somon balığıyla dolu kuru yosun yapraklarını sevmeyi başaran oğlumun belki geçmiş hayatında Hiroshima'da yaşayan Japon bir balıkçı olabileceğini hayal ediyorum bazen !

İşte bu çok zayıf oğlana bugünlerde pantalon arayışımıza döndük yeniden. Ve sonunda geçen hafta bir dükkanda ona uygub Jeans bulduk. Beli her ne kadar geniş kalsa da yine üzerine sonunda iyi oturan bir pantalon bulduğumuza çok mutlu olduk. 

Eve geldiğimizde satın aldığımız pantalonları keyifle üzerinde denemeye çalışan oğlum için,  ona ancak uyabilecek unisex bir kemerim olduğunu hatırladım birden ve üzerine giydiği Jeans'e kemeri takmak için uzandım. Birden Gal ona yakın duruşumdan, kemeri takan ellerimden öylesine rahatsız oldu ki; " Ooooooffff !!" diye başlayan homurdanmalar ve isyanlar ve çığlıklar arasında odasına kaçtığı gibi kapısını hızla üzerime kapattı.

Bense odama çekilirken onu bir süre kendisiyle başbaşa bıraktım. İçeriden ağlama sesleri geliyordu, Kimi zaman sadece ağlar bazen dövündüğünü duyarım. Genelde yumruk yaptığı elini karın bölgesine bacaklarına vurur. O anda nedense beni istemez. Çok tedirgin ettiğinde babasını gönderirirm yanına. Böyle anlarda o en çok babasının kocaman bedenine sarılır. Babasının sakin çarpan kalbi ve sesidir sanırım onu en çok teskin eden. Bense beklerim herşey bir an dinginleşsin diye. Çoğu zaman hiç olmadık yer ve anlarda krizin içine girdiğinde en doğrusunun önü kendisiyle yanlız bırakmak olduğunu öğrendik. Öfke nöbeti geçiren o insanın tek ihtiyacı olan şey çoğu zaman kendiyle başbaşa kalıp, kendi içindeki sukuneti kendiyle bulmasıdır.

  

Yarım saat sonra oturduğum masama gelerek Gal bana uzattığı kollariyla omuzlarıma sarıldı.  " Anne geçti şimdi" Özür dilerim. Yine biraz zordu ama çok sürmedi değil mi diye sorduğunda. " Hayır! Gal. Çok sürmedi. Zor olduğunu biliyorum. Seni seviyoruz biliyorsun değil mi?! derken,  ikimiz de bir an için dünya sonu gibi gelen o nöbetin bir kez daha arkamızda kalmasından memnunduk.

Şimdilik Gal, çoğu zaman eşofmanını giymeyi tercih ediyor. Lastikli yumuşak bir kumaş ona çok daha dostane bir his verirken, haftasonunda çıktığımızda normal pantalon giymesini söyleğimde kendisi de herkes gibi giyinmek için heves gösteriyor.

Geçtiğimiz günlerde annem " Yüzündeki bu yarım yamalak duran sakalı kesseniz daha iyi durmayacak mı acaba" diye sordu bir an. Bense;" Onu ben de biliyorum, istersen sen kesmeyi dene !" dediğimde " Ben ne dedim ki şimdi " diyecek gibi oldu.. Bir şey demedin. Sadece bir çok şeyin çok daha mükemmel olabileceği bu dünyada var olan engelleri göremeyenler olduğunu hatırlatıyorum! dedim.

Batya R. Galanti

Müsamaha göstermekte zorlandığımız sürece sevgiden bahsetmenin anlamı yoktur!

Bugünü anmak!

İnsanlar tanıdım, çocuklarını çok ama çok seven insanlar. Çocukları için yapamayacakları şey olmayanlar. Yere göğe sığdırmadıkları bu varlıkların kendilerinin bir parçaları olduğu gerçeğiyle o çocukların bir dediklerini iki etmeyen insanlar tanıdım. Kimi zamansa  çocuklarının köleleri olanlar.

Bu tip insanlar içinden çok sık, "sadece"  kendi çocuklarını seven tipler çıktığını da gördüm.  Yeryüzünde sadece kendi canları için herşeyin mümkün olduğu anlayışıyla yaşayan çokça insan vardır. Kimileri kendilerinden olmayanları pek sevmezler.  Bu tipler için sevgi ve duygu öncelikle ben anlayışıyla başlar, yani kendilerini severler ve yine kendi çocuklarını. Bu insanlar bu hislerinin bazen bilincindedirler, zaman zaman da bu durum bozuk kişiliklerinin ya da yanlış yetiştirilmelerinin bir parçası olarakta ortaya çıkan bir özellik olabilir.

Salt kendi çocuklarının değerli olduğu iç güdüsüyle hareket edenler, aile kavramından, sevgiden ve kimi değerlerden bahsederlerken yine sadece kendilerini hatırlarlar. Kendi ailelerini. Bunun dışında kalanlara aynı duyarlılığı göstermekten uzak olduklarını farketmezler bile. Çocukları birisiyle kavga ettiğinde hep karşı tarafa kızarlar. Çünkü kendi çocukları hep haklıdırlar. Onlar iyi, onlar değerli ve onlar yanılmazdırlar. Ve bu tip kişiler kendilerine ait olan herşeyi kusursuz görebilirler. Çocuklarını ise en iyi şekilde yetiştirdiklerinden ve yanılmadıklarından emindirler.

Bu tipler kendi dünyalarında, kendi bildikleri değerlere çok bağlıdırlar.. Bu bazen  bir saplantıya dönüşürken tüm başkalar ve diğerler sonra gelir. Kendi aileleri, kendi köyleri ve kendi şehirleri..Kendi milletleri.. kendi bayramları.. Başkalarını tanımak ve öğrenmek istemez bile. Sevgileri belli bir çevreyi içerir. Belli insanları severler. Bu aslında belli anlamda  temel insan yapısı olsa da kimileri bu özellikleri katıksiz barındırırlar. Kendileri çok kusursuz olanlar, diğerilerini sadece diğerleri gibi görürler..

Çocuğunuz başka bir çocukla kavga ettiğinde, kimin gerçekten haklı olduğu farketmeden karşı tarafı suçladığınızda siz örnek bir insan olmuyorsunuz. Dininiz, sevgiden bahsederken sadece sizinle aynı şeye inanana karşı sevgi duyuyorsanız, sadece aynı mabet içinde dua edene yakın ilgi besleyebiliyorsanız dininizin size öğrettiği sevginin en ufak bir anlamı ve değeri kalmaz.

Sevgi sadece sizden olana, sizin gibi düşünüp, yaşayana karşı duyulduğunda yaşadığımız dünyanın  probleminin ne olduğunu anlarsınız. Eğer yaşadığınız dünyada sadece sizin görüşlerinizi paylaşan kişiler istiyorsanız, diğerlerinden uzak duruyorsanız, doğru bir insan olduğunuzu düşünebilmeniz deliliktir.

Eğer, farklı çocuklara, farklı insanlara, farklı renklere, farklı olan herşeye soğuk ve ilgisiz kalıyorsanız, kendi çocuğunuza vereceğiniz ahlaki değerlerin en ufak bir değeri kalmayacaktır.

Bu dünyada yaşadığımız düşmanlıklar bizim gibi olmadıklarına inandığımız varlıklara, insanlara karşı beslediğimiz çekingeyle başlıyor. Müsamaha göstermekte zorlandığımız sürece, sevgiden, dostluktan bahsetmek zor.

Karşımıza çıkan her insanı koşulsuz sevebildiğimiz gün bazı şeyler değişmeye başlayacak. Sadece Müslüman,  Hindu ya da Katolik veya Yahudi olduğu için birisine belli bir antipatiyle yaklaşıyorsanız eğer orada bir kez düşünün, neden? Bir kez o insana şans vermeyi denediniz mi? Bir kez durup kimliğinin ötesinde geçmeyi düşündünüz mü?

Bugün Yom Ha Shoah! Bugün, kimliklerinde Yahudi yazılı olduğu için, yataklarından,  sofralarından, işlerinden, kundaklarından, sevdikleri insanların kucaklarından, annelerinin kollarından alınıp gaz odalarında zehirlenip, fırınlarda yakılmış 6 Milyon Yahudiyi anıyoruz.

 

Batya R. Galanti

Senelerdir savaş içinde olduğu Filistinliler ve bir türlü sonuç alınamayan Filistin-Israel sürtüşmesi dışında bölgede başka halkları da kapsayacak yepyeni savaşları ve sürtüşmeleri, Israel Devleti kaldırabilecek kadar cesur, atılgan ve yenilmez midir ? Ya da bu derece hayalperest olabilir mi?

Türklerin kafalarındaki Büyük Israel Projesi !

Geçtiğimiz günlerde Facebook'tan uzun senelerdir tanıyıp kendisiyle gerçek anlamda bir dostluk kurmayı başardığım genç bir öğretmen arkadaşım benden bir iyilik rica etti. Kendisiyle uzun süredir, zaman zaman bir çok farklı konularda sohbet etmişliğimiz olduğu için Israel ya da Yahudilikle ilgili soruları olduğunda da yaşadığı toplumda kulaktan bilgilerle işittiği şeyler yüzünden bir şüpheye düştüğünde bana danışır.

Kısaca geçtiğimiz günlerde Yüksek Öğrenimi çerçevesinde, yapacağı master için benden Israel'in Ortadoğu'daki konumu ve gizliden kendi için tayin ettiği sınırlarıyla ilgili bir yazı rica etti. Yani Ortadoğu'da "Büyük Israel Devleti " rüyası üzerine Türkiye'de çok sık konuşulan bir komplo teorisinin Israel tarafından nasıl karşılandığı, böyle bir suçlamayla itham altında tutulan tarafın bu fikre nasıl bir aydınlatma getirebileceği sorusuydu bu. 

Büyük Ortadoğu Projesini,  Türk Halkı içinde,  en eğitimsiz kitleden, sosyo-ekonomik gücü yüksek olan, yüksek öğrenim görmüş elit kesime kadar toplumun her tabakasında yeterinden fazla destek bulmuş bir teoriye benim vereceğim cevap,  bu konuda yazacağım yazı ne derece tatmin eder, içlerinde yer etmiş kimi inançları ve duvarları ne derece yıkar bilmiyorum.

Öncelikle ben akademisyen değilim. Ve benim cevabım arkadaşımın ihtiyacı olduğu ciddiyette,  boyutlarda ve uzunlukta bir araştırma  beklentisine cevap verecek mi bilmiyorum. Kendisiyse seneler evvel yazdığım yazıda bazı şeyleri çok iyi açıkladığımdan emin.

Arada bu akşam başlayacak törenle, her yıl olduğu gibi Shoah 'da ölenleri anacağız Israel'de . Her sene, Shoah'da ölenler özellikle iki kez hatırlanılırlar Israel'de . Biri Uluslararası gün olan  27 Ocak'ta ki bu gün Israel'de daha az önemsenir. Esas gün ise, ilk kez 1951'de resmi olarak kutlanmış olan Yom Ha Shoah ( Yom Ha Zicharon La Shoah o LaGvoura) dır.  1959'da Knesetten geçirilen kararla, aynı tarihten itibaren her sene Yahudi Takvimine göre belirlenen  ve Nisan Ayı'nda düşen bugünde Almanlar tarafından öldürülen Yahudiler törenlerle anılır.

Arkadaşımın istediği yazıdan , Shoah'ya atlamamın sebebi, komplo teorilerinin insanları nasıl bir nefret içine sürükleyip, nasıl bir felaketle sonlanabileciğine gelmektir.  

1920'de bir başka Antisemit  Amerikan Ford Sanayi lideri Henry Ford tarafından bastırılan Sion Protokollerini insanları Yahudilerin dünyayı yönettiklerine inandırmak için kullanıldığını bilenler vardır Bu belgeler 1930'larda Hitlerin Alman halkını ikna etmek için kullandığı propaganda yayınlarından biriydi.

Yani kısaca, sizin ortaya atacağınız herhangi bir teoriyi belli bir mantık üzerine oturtup insanları inandırmanız zor değil. Özellikle, belli bir ekonomik ya da sağlık krizi zamanlarında. Insanların umutlarını kaybettikleri dönemlerde, onlara aradıkları cevabı getirmek adına, kendiniz yerine başkalarını suçlamak hem yeterince rahatlatıcı, hem de üzerinizdeki suçluluktan kurtulmanın da en kolay yoluna dönüşebilir.

Almanlar, Amerikalılar ve diğerleri.. azınlıkları ve başka toplumları bulunduğunuz durumlardan kendinizi sıyırmak için rahatça hedef alabildiğiniz zamanlarda size ilaç gibi gelebilir. En azından işleyeceğiniz suçların getirdikleriyle karşı karşıya kalmak zorunda olacağınız günler gelene dek.

Konu, Israel'in Türk topraklarında olan gözünden, Shoah'ya ve Almanlara geldi.

Çünkü , başlanılan ortak bir nokta söz konusu. Birisinin bir başkasından nefret etmesini sağlayan kimi teorileri ortaya atanlar, istenilen kıvamda nefretle hayali bir düşmana karşı savaş açabilmektedirler.

Yahudiler bu tip teorilerin getirdiği toplumsal tepkilerden tarihte sıkça etkilendiler. Bu yüzden konuyu buraya bağladım. Ortaçağ'da da Avrupa toplumunda hiç bitmeyen, bir kan davasına dönüşmüştü bu teoriler. Her Pesah bir Hıristiyan çocuğu yakalayıp iğneli fıçıda öldürerek, kanından Matzot yapılması, Kara Vebayı yaymaları gibi teoriler vardı. Bunlar o zamanki toplumları yeterince galeyana getirmiş komplo teorileriydi. Bu teoriler yüzünden farklı zamanlarda farklı yerlerde Yahudiler hedef alınmışlardı.

Bugün de farklı tipte teoriler üretilmeye devam ediyor. Bu, Covid-19' u dünyaya yayanlar,  yeniden dünyaya hakim olanlar...Yeni bir krizle, yeniden eskisi gibi gündeme oturan eski hikayelerin yeni versyonları. Tarihte Yahudiler, bugün Israel. 

Arkadaşımın benden istediği yazıda birinci olarak şuna cevap aramak lazım diyorum. Türkler neden bu kadar çok komplo teorisi üretmekle meşguller?  Neden kendi içlerinde yaşadıkları ekonomik sorunlar,  güneydoğu'daki  Kürt Sorunu derken, özellikle Mossad ve Israel'i işin içine karışıtırdıkları teorilerle kafa yoruyorlar.  Ve toplum neden buna bu kadar açık? Ve tabi  bu tip teoriler üretmek kimin işine geliyor? Buna bir cevap bulmak lazım.

Komplo teorileri üretmek kime yarıyor? Ve insanlar, ne zaman ve hangi koşullarda bu tip teorilere daha çok inanıyorlar. Her toplum, her dönemde bu tip teorilere bu kadar açık olabiliyor mu? Yoksa kimi tarihsel sebepler böyle inançlara insanları daha çok mu açıyor?

İkinci açıklanması gereken şey tabii, Israel'in Türkiye'de gözünün olması reel bir inanışmıdır? Israel'in  2021 yılını yaşadığımız bu zamanlarda Kürtlere destek vermek şartıyla esasen Türkiye'nin doğusunda kendi için düşündüğü. planladığı bir projeyi hayata geçirmek için rüyalar görüyor olması ne derece makuldur?

Ve bu inanışın Tora'daki, yani 3000 yıllık dini kitapta yazılanları örnek ve kanıt olarak sunmak ne derece realisttir? Israel'in, dünyada yaşayan tüm Yahudileri bölgeye aktarılmasıyla sahip olacağı yaklaşık 14 milyon nüfusu için hayal edilen bu topraklar yeterinden fazla geniş olmayacak mı? Böylesi küçük bir nüfusla, bu genişlikte bir toprağa hakim olmak nasıl olacaktır?

Senelerdir savaş içinde olduğu Filistinliler ve bir türlü sonuç alınamayan Filistin-Israel sürtüşmesi dışında bölgede başka halkları da kapsayacak yepyeni savaşları ve sürtüşmeleri, Israel Devleti kaldırabilecek kadar cesur, atılgan ve yenilmez midir ? Ya da bu derece hayalperest olabilir mi?

Israel, Türkleri bu derece zayıf görüyor olabilir mi peki ? Ya da Türkler bu derece Israeli gözlerinde büyütüyor olabilirler mi? Eğer öyle ise, nerededir inanılan Türk'ün gücü?

Araplar, Türkler ve Kürtler!! Bunca Halkla başa çıkacak kadar gözü pek Yahudiler!! İşte bunlara cevap vermek gerekiyor!!

 

Batya R. Galanti

Tüm politik karmaşaya rağmen geçtiğimiz günlerde açıklanan, bu yılki Uluslararası mutlu ülkeler listesi'nde" Israel bu kez 12. sırada ve hala daha Israel Halkı tüm politik kaosa rağmen bir hayli mutlu görünüyor denebilir.

Koalisyon kurulsa da kurulmasa da beşinci seçimleri ufukta gördüğümüz günleri yaşıyoruz

23 Mart 2021 günü Israel'de yeniden seçimler oldu. O günün sabahı köpeği biraz daha geç bir saatte gezmeye çıkardım. İnsanlar öğlen saatlerine doğru yakınımızdaki parkta piknik yapmak için farklı noktalarda masalarını iskemlelerini getirmiş, hazırlık yapmakla meşguldüler. Sanki Seçim Günü değil de bayram varmış gibi geldi bir an bana. Aileler çocukları yanlarında sepetlerinden çıkardıkları şeyleri masalarda düzenliyorlardı, tek kullanımlı tabaklar. içecekler sandwichler. Birileri telefondan diğer aile üyelerine bulundukları noktayı haber veriyorlardı. Ve tabii benim gibi köpekleriyle gezenler de az değildi. Derken üzerimde taşıdığım küçük çantamın içine koyduğum smartphone çalmaya başladı. Ağbim telefonda. Yaklaşık son beş senedir, Madrid'te oturuyor. Tam da Covid-19' un en kötü zamanlarını yaşadıkları yeni adresinde bir yandan evinden çalışırken arada da her gün çıktığı uzun yürüyüşlerinden zaman zaman beni arıyor. Ne yapıyorsun?  Hiç dedim, Bugün yine seçim var bizde. Neden haftasonu yapmadılar ki!! Israel'de Shabat günü Seçim olur mu ? diye hatırlattım. O ise sordu yine.  Karar verdin mi kime vereceğini? ........... Ben mi?..........................

İlk kez bu seçimlerde, neredeyse oy kullanmaktan vazgeçmeyi düşündüm. İlk kez yeter diyecek oldum. Verdiğimiz oyların artık bir değeri olduğundan bile emin değilim. Çünkü dört seçimdir, neredeyse hiç bir şey değişmiyor. Dört seçimdir, kendi kuyruğumuzun çevresinde dönüp duruyormuşuz gibi bir duygu yaşatan bir politik döngü içinde kaybolmuş gitmişlik hissiyleyiz.

Hep aynı koşullarda, hep aynı partilere oy veren bir halkın her defasında farklı bir sonuç almayı bekleyen Israel Devleti. Anlamıyorum artık..

Mesela ben üç defa üst üste değişim yönünde oy kullandım. Üç kez, hiç tanımadığım bir eski askere oyumu verdim.  Netanyahu'ya karşı olmadım ben. Ancak bir parti liderinin iki kereden fazla seçilmemesi maddesinin doğruluğuna inanıyorum. Ve sadece bu yüzden yeni bir partiye, hiç tanımadığım bir lidere oyumu verdim geçtiğimiz sene. Dördüncü seçimlere geldiğimdeyse artık ne yapacağımı şaşırttılar bana. Bu kez ne yapmam lazım diye sordum kendime?

Ağbimle konuşmamdan bir kaç saat sonra eşimle, evimize iki yüz metre uzaklıkta olan, oy kullanacağımız okula doğru yürürken, karşıdan yan kapı komşularımız geliyorlardı. Adam gülerek yanımıza yaklaşarak bize;  Her sınıfa  iki kutu koydular "! " dedi. Birincisine bu seçimlerdeki oyunuzu, diğerine de beşinci seçimler için olan zarfınızı koyun dedi. Dalga geçiyordu. Kimsenin artık en başından bu seçimlerden de bir sonuç çıkacağından ümitlei olmadığını tescil ediyordu Amos'un yaptığı espri.Nasıl sonuç çıkmasını bekleyebilirdik ki? 9 Milyonluk ülkenin Meclisine şu an 13 parti girmiş durumda.

Oylarsa hiç bir Lidere değil tek başına, birararaya geldikleri an bile koalisyon hükümeti kurabilecek çoğunluğu sağlayabilecek şekilde dağılmıyor. Yine en yüksek oy oranı yaklaşık % 30'la Netanyahu'nun olmasına rağmen, Netanyahu sağ partilerle bile bir koalisyon Hükümeti kuramıyor çünkü kendi partisinden ayrılan Gideon Sa'ar'in kurduğu Yeni Umut Partisi ve Naftalı Bennett'in Lideri olduğu Yamina ( Yani Yeni Sağ ) partileri Netanhayu'la birararaya gelmek istemedikleri için Netanyahu, Hükümet'i kurmak için gereken 61 vekil onayına ulaşamıyor.  Meclis'te bulunan sağ ve sol partiler dışında dinciler ve araplar dahil 13 farklı parti var.  Bu partiler içinde sağ, sol, dinci, arap, solcu, sağcı, aşırı sağcı bir sürü fikir var.

Yahudileri'in kendi kendileriyle güldükleri şeylerden bir tanesi de üç Yahudinin olduğu yerde beş fikir olmasıdır. Yani birisi bir fikir söyler, karşısındaki ona hemen karşı çıkar, üçüncüsü ise, bir fikri benimser gibi görünse de sonunda tartışma esnasında iken başka fikirler savunmaya başlar. Ve kavga ve gürültü bitmez. Bugünkü Israel Politikasının haliyse aynen bu özelliği sonuna kadar yansıtıryor.

Bir taraftan Sağ Partiler var, ancak bu sağ partiler bir isim ve bir çatı altında toplu olacaklarına birbirleriyle yapamadıkları için her biri diğerinden ayrılmış durumdalar. Yani aynı ideolojiyi savunmalarına rağmen bir birliktelik kuramamışlar. Birileri diğerlerine karşı ve hepsi neredeyse Netanyahu'ya karşı. Diğer tarafta, Sol partiler var. Solda da durum çok farklı değil.

Ve gelelim Israel'de, bu seçimlerde belki de son sözü söyleyebilecek Arap Partilerine. Hani Apartheid diye çağrılan Israel'de yaşayan 2 milyon Arab vatandaşı temsil eden iki parti var şu an meclis'te. Biri Ayman Odeh liderliğindeki Birleşik Liste ( The Joint List ) . Birleşik Liste, deniyor çünkü bu parti beş ayrı partinin birleşmesiyle kurulmuş. Böylece içlerinde aşırı soldan aşırı sağa kadar farklı görüşleri barındırıyor. Sonuç olarak Birleşik Listenin,  Israel'deki Arapların haklarını korumak kaygısı  birincisi sıradayken, Anti-Siyonizm, İslamizm, Marxism ve Pan-Arabizm gibi bir çok görüşlerle Israel Meclisinde grev yapmak için and içmektedir.  Knesset'te görev yapacak ikinci partiyse Ra'am. Onun da adı Ortak Liste ve Lideri Mahmoud Abbas.  Aldığı % 4 oyla Knesset'te Israelli Arapların hakları için çalışmaya söz veren bu Partinin ana ilkeleri de  Siyonizm'e karşı olmak ve İslamizm.

Bugünkü karmaşık, kimin kiminle el sıkışıp kime karşı nasıl bir işbirliğine gidebileceği bile şu ana kadar belli bile olmayan kaotik Israel Politikası içinde Liderler sık sık Arap Partisi Ra'am ile biraraya geliyorlar.   Ra'am eksik olan bir kaç sayıyı tamamlayacak Joker rolünü üstlenmiş gibi görünüyorsa da  hiç beklenmeyen birlikteliklerle hiç beklenmeyen tipte bir Koalisyon Hükümeti de bu seçimlerin getirdiği süprizlerden biri olabilir sonuçta. Genel olarak birbirlerinden farklı olanlar bugün Netanyahu'ya karşı birleşmeye çalışırken, ki bunlar Likud'dan kopan Gideon Sa'ar ve Orta Sol parti olan Yesh Atid yani Yair Lapid, ya da eskilerin Nasyonalist Lideri Lieberman'ın "Israel Evimiz" Partisinin bugün Orta solla Netanyahu 'ya karşı birleşmesi gibi alternatifler bulunmakta. Ultra Ortodoks Yahudi Partisi,  Tora Yahudiliği Partisinin (  Yaadut Ha Tora ) Sol'a karşı Dinci Arap, Ra'am'ı tercih etmekte sorunları olmadığını söylemesi ( Çünkü Sol tamamen dincilere karşı ) .. ve derken kimin elinin kimin cebinde olduğunu anlamakta zorlandığımız bir seçim sonrası karmaşası içinde şimdiden, Koalisyon kurulsa da kurulmasa da Beşinci Seçimleri ufukta gördüğümüz günleri yaşıyoruz..Ne mutlu bize!

Umarım anlatmak istediklerimi anlabilmişimdir. Umarım sizin de kafanızı çok karıştırmamışımdır!!!

A bir de!, tüm bu karmaşaya rağmen geçtiğimiz günlerde açıklanan,  bu yılki Uluslararası mutlu ülkeler listesi'nde"  Israel bu kez 12. sırada olan Israel Halkı tüm politik kaosa rağmen bir hayli mutlu görünüyor.

Batya R. Galanti